Wzór osobowy kobiety polskiej okresu niewoli politycznej: Wokół Pamiątki po dobrej matce Klementyny z Tańskich-Hoffmanowej

MARC

• 002 $a Wzór osobowy kobiety polskiej okresu niewoli politycznej: Wokół Pamiątki po dobrej matce Klementyny z Tańskich-Hoffmanowej
• 003 $b 0000-0003-1650-3887
• 003 $a MONIKA STANKIEWICZ-KOPEĆ (Autor)
• 004 $a Oryginalny artykuł naukowy
• 006 $a Perspektywy Kultury
• 008 $a 2021
• 011 $a 2081-1446
• 013 $a 10.35765/pk.2021.3403.06
• 014 $a https://czasopisma.ignatianum.edu.pl/pk/article/view/1984
• 015 $a 73-96
• 017 $a polski
• 019 $a Celem niniejszego artykułu jest przypomnienie jednego z ważniejszych (acz zapomnianych) kobiecych wzorów osobowych popularnych w kulturze polskiej czasów zaborów, rozpropagowanego w 1819 r. przez młodą warszawską pisarkę Klementynę Tańską (później Hoffmanową) w jej powieści-poradniku dla dziewcząt i młodych mężatek pt. Pamiątka po dobrej matce. Na poglądy autorki tego bestselleru sprzed dwóch wieków należy patrzeć w perspektywie historycznej, w ścisłym połączeniu z szerokim kontekstem dziewiętnastowiecznym (dziejowym, społecznym, prawnym, kulturowym), biorąc pod uwagę trudną i złożoną sytuację społeczeństwa polskiego w okresie niewoli politycznej oraz uświadomioną już w pierwszych latach zaborów potrzebę ochrony tożsamości narodowej. Tę właśnie swoistą misję dziejową Klementyna z Tańskich przypisała polskim kobietom jako żonom, matkom i obywatelkom: kobietom odpowiednio ukształtowanym moralnie i wykształconym adekwatnie do ówczesnych możliwości i potrzeb. Chociaż jej program zawierał pewne elementy nowatorskie, to celowo był on bardzo ostrożny i tradycyjny, akceptujący aktualne regulacje i ograniczenia prawne oraz wskazania wynikające z religii chrześcijańskiej, jak również polskie obyczaje i przyzwyczajenia społeczne (m.in. patriarchalizm). Autorka posiadała bowiem świadomość, że tylko tego rodzaju program miał szansę zostać zaakceptowany społecznie i zrealizowany w tamtym czasie. Propagowanie przez Tańską ściśle określonego wzoru kobiety Polki było jej świadomym wyborem dokonanym w perspektywie społecznej. Sama Klementyna Tańska w istocie prezentowała już bowiem zdecydowanie nowy typ kobiety: wolnej (wyszła za mąż dopiero w wieku 31 lat, nie miała dzieci), wykształconej, aktywnej zawodowo, zainteresowanej sprawami publicznymi, samodzielnej, niezależnej finansowo (dzięki własnej pracy), przedsiębiorczej (a przy tym głęboko religijnej, zdeklarowanej patriotki). Patrząc jednak na propagowany przez nią wzór kobiety i model kobiecości, widać, że nie wszystkie z wyżej wymienionych cech autorka Pamiątki po dobrej matce uważała za pożądane dla ogółu polskich kobiet. Toteż pozostawiła je dla siebie. Natomiast dla ogółu Polek czasów niewoli Klementyna z Tańskich Hoffmanowa stworzyła i spopularyzowała inny, zdecydowanie bardziej tradycyjny wzór kobiety: realizującej się przede wszystkim na płaszczyźnie domowo-rodzinnej, zapobiegliwej gospodyni, oddanej żony, matki, świadomej obywatelki – wychowującej dzieci w duchu narodowym. W jej przekonaniu taki bowiem był najbardziej pożyteczny, a przy tym akceptowalny społecznie wzór osobowy polskiej kobiety na trudne czasy niewoli politycznej.
• 966 $a nauki o kulturze i religii
• 985 $a Wydział Filozoficzny
• 985 $b Instytut Kulturoznawstwa

Dublin Core

Indexes

• Title: Wzór osobowy kobiety polskiej okresu niewoli politycznej: Wokół Pamiątki po dobrej matce Klementyny z Tańskich-Hoffmanowej
• Author: MONIKA STANKIEWICZ-KOPEĆ (Autor)
• Journal: Perspektywy Kultury
• Date: 2021
• Discipline: nauki o kulturze i religii
• Structure:
  • Instytut Kulturoznawstwa
  • Wydział Filozoficzny
• Language: polski

Files