Pomniki Polskiej Filozofii Chrześcijańskiej XX wieku

Description

• Project title: Pomniki Polskiej Filozofii Chrześcijańskiej XX wieku
• Project title variant: Polish Christian Philosophy in the 20th Century
• Project number: 0033/FIL/2016/90
• People implementing the project: Maciej Bała
• Date: 27.12.2016-26.12.2020
• Name of the entity financing the project: Ministerstwo Edukacji i Nauki
• Nazwa i edycja konkursu, projektu, przedsięwzięcia: Narodowy Program Rozwoju Humanistyki
• Type of financing institution: krajowa
• Założenia projektu: Celem projektu badawczego jest ukazanie roli, dokonań i wpływu na kulturę polską i europejską polskiej filozofii chrześcijańskiej XX wieku. Określenie "filozofia chrześcijańska" od dawna funkcjonuje w literaturze filozoficznej. Polscy myśliciele XX wieku dokonali znaczącego wkładu w zintegrowanie refleksji filozoficznej z religią chrześcijańską. Stąd konieczność upowszechnienia, w kraju i na świecie, polskiej filozofii chrześcijańskiej oraz podkreślenia pomnikowej roli, jaką pełniła ona w szeroko pojętej kulturze narodowej, nauce, ekonomii, polityce, sztuce, obyczajowości, religii w XX wieku. W pierwszej kolejności projekt ma na celu monograficzne opracowanie myśli 13 wybitnych przedstawicieli tego nurtu filozofii, działających zwłaszcza w drugiej połowie XX wieku: Mieczysława Gogacza, Piotra Lenartowicza, Stanisława Kamińskiego, Kazimierza Kloskowskiego, Kazimierza Kłósaka, Feliksa Konecznego, Mieczysława Alberta Krąpca, Tadeusza Stycznia, Tadeusza Ślipki, Józefa Tischnera, Karola Wojtyły, Jacka Woronieckiego, Zofii Józefy Zdybickiej. Wybór reprezentatywnych przedstawicieli tego nurtu nie był prosty. Podstawowe kryterium stanowiła wartość merytoryczna ich dorobku oraz rola, jaką odegrali w kształtowaniu rodzimego środowiska akademickiego. Wielu z nich bowiem w minionym stuleciu twórczo i bezkompromisowo kształtowało charakter oraz tożsamość wydziałów filozoficznych i teologicznych. Metody badawcze stosowane w projekcie są związane z uporządkowaniem materiału badawczego zgodnie z wyznaczonymi jego celami. Opracowanie tekstów pisanych zostanie dokonane za pomocą standardowych analityczno-hermeneutycznych metod analizy i rekonstrukcji tekstów filozoficznych. W ich skład wejdzie ustalenie znaczenia podstawowych pojęć i definicji, rekonstrukcja i nazywanie stylów argumentacji, odczytywanie ukrytych sensów znaczeń w kontekście całości tekstu. Każdemu z filozofów zostanie poświęcony odrębny tom, według opracowanego klucza prezentacji jego myśli. Proponowany jest następujący układ: biografia i bibliografia danego autora, źródła inspiracji filozoficznej (wpływ szkoły, afiliacje, zapożyczenia od innych systemów), preferowana koncepcja filozofii, podejmowane problemy i propozycje ich rozwiązań, słownik podstawowych pojęć, polemiki i dyskusje, jakie dany autor prowadził w środowisku krajowym i zagranicznym. Każdy tom składał się będzie z 6 arkuszy dwujęzycznego (wersja polska i angielska) opracowania monograficznego, przygotowanego przez 4-osobowy zespół naukowo-badawczy oraz z 4 arkuszy reprezentatywnych dla danego autora wypisów tekstów: Tom I. Mieczysław Gogacz; Tom II. Piotr Lenartowicz; Tom III. Stanisław Kamiński; Tom IV. Kazimierz Kloskowski ; Tom V. Kazimierz Kłósak; Tom VI. Feliks Koneczny; Tom VII. Mieczysław Albert Krąpiec; Tom VIII. Tadeusz Styczeń; Tom IX. Tadeusz Ślipko; Tom X. Józef Tischner, Tom XI. Karol Wojtyła; Tom XII. Jacek Woroniecki; Tom XIII. Zofia Józefa Zdybicka. Projekt zakłada też wydanie i udostępnienie Przewodnika po polskiej filozofii chrześcijańskiej XX wieku (forma zdigitalizowana i papierowa) oraz wersji angielskiej – The Companion to The Polish Christian Philosophy in 20th Century (forma zdigitalizowana i papierowa). Będzie on obejmował dokonania większości polskich filozofów chrześcijańskich XX wieku w najważniejszych działach filozofii, co pozwoli na ukazanie całej panoramy analizowanego nurtu filozoficznego. Projekt ma charakter otwarty, umożliwiający w późniejszym czasie uwzględnienie dokonań innych wybitnych filozofów chrześcijańskich, w tym także tych, których aktywność badawcza przypada już na XXI wiek. Z uwagi na cel projektu, w prowadzonych analizach, szczególna uwaga zostanie zwrócona na wpływ dziedzictwa opracowywanego myśliciela na kulturę narodową oraz europejską. Dla autorów projektu istotne jest, aby prezentacja myśli wybranych filozofów polskich uwzględniała kontekst filozofii europejskiej, wskazując zarówno na ich oryginalność, jak i zakorzenienie w tradycji współczesnej kultury. Prace polskich filozofów chrześcijańskich, podobnie jak sam projekt, mają charakter interdyscyplinarny. Stąd ma on znaczenie nie tylko dla filozofii, ale również dla innych dziedzin wiedzy czy kultury. Badania filozoficzne ze swej natury są bowiem najbardziej uniwersalne i podstawowe dla wszystkich dziedzin wiedzy. W sensie najogólniejszym dostarczają podstawowych przesłanek dla każdej z nauk szczegółowych (przyrodniczych i humanistycznych). Przynależą one do zewnętrznej bazy nauki, dając tej nauce odpowiednie uzasadnienie i wskazując na granice jej kompetencji poznawczych. Znaczenie projektu dla kultury narodowej wyraża się m.in. w: promocji polskiej myśli filozoficznej i teologicznej; dostarczeniu „klucza” interpretacyjnego do zrozumienia polskiej filozofii chrześcijańskiej; promocji ośrodków akademickich, które w czasie totalitaryzmu komunistycznego zachowały niezależność w pracy filozoficznej; opracowaniu myśli nestorów polskiej humanistyki według przejrzystego klucza interpretacyjnego; ukazaniu młodemu pokoleniu wzorców intelektualnych, a często także moralnych, angażowania się jednostek i poszczególnych grup w aktywne tworzenie kultury narodowej nawet w najbardziej niesprzyjających warunkach politycznych. Projekt zakłada szeroką, krajową i zagraniczną, współpracę międzyuczelnianą. Będzie bowiem realizowany przez przedstawicieli 16 ośrodków akademickich z Polski i innych części Europy celem zachowania polskiej spuścizny filozoficznej o proweniencji chrześcijańskiej. Ważnym elementem prezentacji wyników projektu będzie digitalizacja efektów i udostępnienie ich w trybie otwartego dostępu, tj. w Internecie, w sposób bezpłatny i bez technicznych ograniczeń zarówno w języku polskim, jak i angielskim. The aim of the research project is to show the role, achievements and influence on Polish and European culture of Polish Christian philosophy of the 20th century. The term "Christian philosophy" has long functioned in philosophical literature. Polish thinkers of the twentieth century made a significant contribution to integrating philosophical reflection with the Christian religion. Hence the need to disseminate Polish Christian philosophy in the country and in the world and to emphasize the monumental role it played in the broadly understood national culture, science, economy, politics, art, customs and religion in the 20th century. First of all, the project aims to monograph the thoughts of 13 outstanding representatives of this philosophy, especially in the second half of the 20th century: Mieczysław Gogacz, Piotr Lenartowicz, Stanisław Kamiński, Kazimierz Kloskowski, Kazimierz Kłósak, Feliks Koneczny, Mieczysław Albert Krąpiec, Tadeusz Stycznia, Tadeusz Ślippa, Józef Tischner, Karol Wojtyła, Jacek Woroniecki, Zofia Józefa Zdybicka. The choice of representative representatives of this trend was not easy. The basic criterion was the substantive value of their achievements and the role they played in shaping the native academic community. Many of them, in the last century, creatively and uncompromisingly shaped the character and identity of philosophical and theological departments. The research methods used in the project are related to the organization of the research material in accordance with its goals. Written texts will be elaborated with the use of standard analytical-hermeneutic methods of analysis and reconstruction of philosophical texts. They will include establishing the meaning of basic concepts and definitions, reconstructing and naming argumentation styles, reading the hidden meanings of meanings in the context of the text as a whole. Each philosopher will be devoted to a separate volume, according to the developed key of presenting his thoughts. The following layout is proposed: the author's biography and bibliography, sources of philosophical inspiration (influence of the school, affiliations, borrowings from other systems), the preferred concept of philosophy, the problems undertaken and proposed solutions, a dictionary of basic concepts, polemics and discussions that a given author conducted in domestic and foreign environment. Each volume will consist of 6 sheets of a bilingual (Polish and English version) monographic study prepared by a 4-person research team and 4 sheets representative of the author's excerpts from the texts: Tom I. Mieczysław Gogacz; Volume II. Piotr Lenartowicz; Volume III. Stanisław Kamiński; Volume IV. Kazimierz Kloskowski; Volume V. Kazimierz Kłósak; Volume VI. Feliks Koneczny; Volume VII. Mieczysław Albert Krąpiec; Volume VIII. Tadeusz Jan; Volume IX. Tadeusz Ślipko; Volume X. Józef Tischner, Volume XI. Karol Wojtyla; Volume XII. Jacek Woroniecki; Volume XIII. Zofia Józefa Zdybicka. The project also provides for the publication and provision of a Guide to Polish Christian Philosophy in the 20th Century (digitized and paper form) and the English version - The Companion to The Polish Christian Philosophy in 20th Century (digital and paper form). It will cover the achievements of most Polish Christian philosophers of the twentieth century in the most important branches of philosophy, which will allow to show the entire panorama of the analyzed philosophical trend. The project is open-ended, allowing it to take into account the achievements of other outstanding Christian philosophers, including those whose research activity dates back to the 21st century. Due to the aim of the project, in the conducted analyzes, particular attention will be paid to the impact of the heritage of the thinker being developed on the national and European culture. For the authors of the project, it is important that the presentation of the thoughts of selected Polish philosophers takes into account the context of European philosophy, pointing to both their originality and rootedness in the tradition of contemporary culture. The works of Polish Christian philosophers, like the project itself, are of an interdisciplinary nature. Hence, it is important not only for philosophy, but also for other fields of knowledge or culture. Philosophical research, by its nature, is the most universal and fundamental for all fields of knowledge. In the most general sense, they provide the basic premises for each of the specific sciences (natural and humanities). They belong to the external base of science, giving this science an appropriate justification and pointing to the limits of its cognitive competences. The significance of the project for the national culture is expressed, among others, by in: promotion of Polish philosophical and theological thought; providing an interpretative "key" to understanding Polish Christian philosophy; promotion of academic centers which, under communist totalitarianism, remained independent in their philosophical work; developing the ideas of doyen of Polish humanities according to a clear interpretative key; showing the young generation intellectual and often moral models, the involvement of individuals and particular groups in the active creation of national culture, even in the most unfavorable political conditions. The project assumes wide, national and international, inter-university cooperation. It will be implemented by representatives of 16 academic centers from Poland and other parts of Europe in order to preserve the Polish philosophical heritage of Christian origin. An important element of the presentation of the project results will be the digitization of the effects and making them available in the open access mode, i.e. on the Internet, free of charge and without technical restrictions, both in Polish and English.