Kultura i życie codzienne mieszkańców Kresów w obiektywie Józefa Treszki (1906 - 1945)

Description

• Project title: Kultura i życie codzienne mieszkańców Kresów w obiektywie Józefa Treszki (1906 - 1945)
• Project number: 2017/01/X/HS2/00447
• People implementing the project: Krzysztof Duda
• Project type: naukowy
• Date: 27.09.2017-25.09.2018
• Nazwa i edycja konkursu, projektu, przedsięwzięcia: MINIATURA, 1
• Keywords: Józef Treszka
• Założenia projektu: W czasie badań zbioru po prof. Tadeuszu Wilczyńskim (1888-1981) odnaleziono negatywy Józefa Treszki (1906-1945), lwowskiego przyrodnika, fotografika i działacza harcerskiego, który zginął jako żołnierz gen. St. Maczka w Holandii. Zbiór po Józefie Treszce staje się jednym z bardzo istotnych materiałów wizualnych, które pozwolą na odtworzenie i opracowanie naukowe historycznego i kulturowego obrazu życia codziennego mieszkańców Kresów, a w szczególności ziemi lwowskiej i stanisławowskiej. W ramach realizacji badań wstępnych, które zakłada grant „Miniatura 1”, przeskanowano całość materiału wizualnego w postaci negatywów. Liczba negatywów w zbiorze wynosi 4308 sztuk. W zbiorze znajdują się negatywy, którymi dysponuje autor oraz negatywy ze zbioru Rodziny Szmitów z Pęchcina. W całym zasobie tylko dwa negatywy są szklane, natomiast pozostałe są to negatywy żelowe. Negatywy zestawiono w 26 zespołów, starając się zachować chronologię czasową. Dokonano również wstępnego opisu zespołu negatywów oraz bardzo szczątkowego opisu pojedynczych negatywów. Bazowano przy tym na bardzo skrótowych opisach Treszki, które znajdowały się na części opakowań, w większości jednak oparte były na wiedzy i kwerendach. Istotnym elementem badań było odnalezienie informacji dotyczących autora zdjęć – Józefa Treszki. Informacje o nim były bardzo znikome. Badając działalność przyrodników lwowskich wiadomą była tylko informacja, że współpracował z prof. Szymonem Wierdakiem znanym lwowskim, a potem krakowskim botanikiem, oraz że był blisko związany z dr. Tadeuszem Wilczyńskim. Znane były też jego zdjęcia, z okresu 20-lecia międzywojennego. Reprodukowano je w postaci pocztówek i wykorzystywano do ilustrowania prac naukowych [Wierdak, 1936, Ossendowski, 1936]. Kwerendy prowadzone w ramach grantu na Ukrainie (Lwów, Ivano-Frankiwsk, Kołomyja, Kosów, Worochta), dały wynik w postaci informacji dotyczących przebiegu studiów, jednak nie udało się odnaleźć teczki osobowej oraz informacji o zakończeniu studiów. Kwerendy przeprowadzone w Wielkiej Brytanii dały materiał dotyczący przebiegu służby wojskowej oraz informacje dotyczącą relacji z bratem Adamem Treszką oraz odznaczeń i okoliczności śmierci. W sposób szczególny do uzyskania tych informacji przyczyniły się materiały przekazane przez bratanice Józefa Treszki – panią Jadzię Stevens oraz Zosię Treszkę. Kwerendy polskie pozwoliły na ustalenie informacji genealogicznych dotyczących rodziny Treszków. Materiał pozwolił na opracowanie albumu, który zawiera informacje dotyczące życia Józefa Treszki oraz prezentację wybranych elementów całego zbioru. Dobór materiałów do albumu miał charakter tematyczny nie zaś chronologiczny. W czasie badań napotkano na problemy z dostępem do materiałów w Lwowskim Archiwum Obwodowym – materiały są w opracowaniu. W czasie badań okazało się, że – aby uzupełnić biogram Józefa Treszki – konieczne by były badania w archiwach węgierskich, gdyż po 1939 r. Treszka pracował w komitecie bpa. Karola Radońskiego. Informacja ta pojawiła się po uzyskaniu materiałów rodzinnych – list Józefa Treszki do Adama Treszki. Badania wstępne, które zakładał grant dały zatem możliwość prowadzenia dalszych badań mających na celu dopracowanie materiału wizualnego zawartego na stronie internetowej oraz uzupełnienie danych biograficznych