Aspołeczny zoon politikon? Kwestia upokorzenia w Tancerzu mecenasa Kraykowskiego Witolda Gombrowicza

Collection
Article
Download bibliographic description

Description

  • Tytuł: Aspołeczny zoon politikon? Kwestia upokorzenia w Tancerzu mecenasa Kraykowskiego Witolda Gombrowicza
  • Autor/Autorzy: Dagmara Śniowska (Autor)
  • Nazwa czasopisma: Horyzonty Polityki
  • Rok: 2024
  • Tom: 15
  • Numer: 53
  • ISSN: 2082-5897
  • e-ISSN: 2353-950X
  • DOI: https://doi.org/10.35765/hp.2629
  • Adres www:: https://horyzontypolityki.ignatianum.edu.pl/HP/article/view/2629/2330
  • Strony od-do: 123-142
  • Abstrakt:
    • CEL NAUKOWY: Głównym celem artykułu jest zinterpretowanie Tancerza mecenasa Kraykowskiego Witolda Gombrowicza z perspektywy filozofii politycznej. Zaakcentowana zostaje problematyka uprzedmiotawiania jednostek funkcjonujących we wspólnotach. PROBLEM I METODY BADAWCZE: Problem sprowadza się do pytania: jak skłonność do poniżania i dążenie do bycia poniżanym wpływa na funkcjonowanie jednostki we wspólnocie politycznej? Zastosowana zostaje jakościowa analiza treści przy uwzględnieniu, iż dzieło literackie warto traktować jako alternatywną formę dokumentowania quasi-politologicznych obserwacji. PROCES WYWODU: Opowiadanie jest interpretowane w odniesieniu do koncepcji „międzyludzkiego kościoła”. Fabuła, zdarzenie po zdarzeniu, jest komentowana i konfrontowana z szerszym kontekstem twórczości Gombrowicza. Szczególna uwaga zostaje zwrócona na dynamikę międzyludzkich relacji, wątek władzy oraz kwestię dramatyzmu życia człowieka w niesprzyjającym mu społeczeństwie. WYNIKI ANALIZY NAUKOWEJ: Tancerz mecenasa Kraykowskiego jest przykładem prozy szczególnie cennym dla politologicznego namysłu nad rzeczywistością. Gombrowicz prezentuje specyficzną syntezę klasycznego postrzegania politycznej natury ludzkiej z podejściem typowo nowożytnym. Jego zoon politikon jest egoistyczne i z natury dążące do uprzedmiotowiania innych ludzi. Życie w zbiorowości to powód cierpień homo sapiens, jednak całkowitą izolację od stada uniemożliwia potrzeba bycia formowanym i kształtowanym przez innych. WNIOSKI, INNOWACJE, REKOMENDACJE: Młodzieńcze opowiadanie Gombrowicza paradoksalnie wskazuje na naturalność sztucznej wspólnoty politycznej. Budowanie hierarchii, tworzenie konwenansów, społecznie akceptowane mechanizmy wywyższania i poniżania poszczególnych jednostek pozwala na okiełznanie chaosu wynikającego z ekspansywnego charakteru Gombrowiczowskiego Cogito. Uznanie politycznej natury jednostek funkcjonujących w uniwersum Gombrowicza stanowi punkt wyjścia do dalszej rekonstrukcji „myśli politycznej” polskiego pisarza.
    • RESEARCH OBJECTIVE: The main goal of the article is to interpret Gombrowicz’s Lawyer Kraykowski’s Dancer , from the perspective of political philosophy. The issue of objectifying individuals functioning in communities is emphasized. THE RESEARCH PROBLEM AND METHODS: The problem comes down to the question: how does the tendency to humiliate and the desire to be humiliated affect the functioning of an individual in a political community? A qualitative content analysis is used, taking into account that the literary work is worth treating as an alternative form of documenting quasi-political observations. THE PROCESS OF ARGUMENTATION: The story is interpreted in relation to the concept of the “interhuman church”. The plot, event by event, is commented on and confronted with the broader context of Gombrowicz’s work. Particular attention is paid to the dynamics of interpersonal relationships, the issue of power and the drama of human life in an unfavorable society. RESEARCH RESULTS: Lawyer Kraykowski’s Dancer is an example of prose that is particularly valuable for political reflection on reality. Gombrowicz presents a specific synthesis of the classical perception of political human nature with a typically modern approach. His zoon politikon is selfish and naturally tends to objectify other people. Living in a community causes suffering for homo sapiens, but complete isolation from the herd is prevented by the need to be formed and shaped by others. CONCLUSIONS, INNOVATIONS, AND RECOMMENDATIONS: Gombrowicz’s youthful story paradoxically points to the naturalness of the artificial political community. Building a hierarchy, creating conventions, and socially accepted mechanisms of exalting and humiliating individual individuals allow for taming the chaos resulting from the expansive nature of Gobrowicz’s Cogito . Recognizing the political nature of the individuals functioning in Gombrowicz’s universe is a starting point for further reconstruction of the Polish writer’s “political thought”.      
  • Słowa kluczowe:
    • myśl polityczna
    • poniżenie
    • W. Gombrowicz
    • zoon politikon
  • Dyscyplina: nauki o polityce i administracji

MARC

  • 002 $a Aspołeczny zoon politikon? Kwestia upokorzenia w Tancerzu mecenasa Kraykowskiego Witolda Gombrowicza
  • 003 $b 0000-0002-4192-6075
  • 003 $a Dagmara Śniowska (Autor)
  • 004 $a Oryginalny artykuł naukowy
  • 006 $a Horyzonty Polityki
  • 008 $a 2024
  • 009 $a 15
  • 010 $a 53
  • 011 $a 2082-5897
  • 012 $a 2353-950X
  • 013 $a https://doi.org/10.35765/hp.2629
  • 014 $a https://horyzontypolityki.ignatianum.edu.pl/HP/article/view/2629/2330
  • 015 $a 123-142
  • 019 $a CEL NAUKOWY: Głównym celem artykułu jest zinterpretowanie Tancerza mecenasa Kraykowskiego Witolda Gombrowicza z perspektywy filozofii politycznej. Zaakcentowana zostaje problematyka uprzedmiotawiania jednostek funkcjonujących we wspólnotach. PROBLEM I METODY BADAWCZE: Problem sprowadza się do pytania: jak skłonność do poniżania i dążenie do bycia poniżanym wpływa na funkcjonowanie jednostki we wspólnocie politycznej? Zastosowana zostaje jakościowa analiza treści przy uwzględnieniu, iż dzieło literackie warto traktować jako alternatywną formę dokumentowania quasi-politologicznych obserwacji. PROCES WYWODU: Opowiadanie jest interpretowane w odniesieniu do koncepcji „międzyludzkiego kościoła”. Fabuła, zdarzenie po zdarzeniu, jest komentowana i konfrontowana z szerszym kontekstem twórczości Gombrowicza. Szczególna uwaga zostaje zwrócona na dynamikę międzyludzkich relacji, wątek władzy oraz kwestię dramatyzmu życia człowieka w niesprzyjającym mu społeczeństwie. WYNIKI ANALIZY NAUKOWEJ: Tancerz mecenasa Kraykowskiego jest przykładem prozy szczególnie cennym dla politologicznego namysłu nad rzeczywistością. Gombrowicz prezentuje specyficzną syntezę klasycznego postrzegania politycznej natury ludzkiej z podejściem typowo nowożytnym. Jego zoon politikon jest egoistyczne i z natury dążące do uprzedmiotowiania innych ludzi. Życie w zbiorowości to powód cierpień homo sapiens, jednak całkowitą izolację od stada uniemożliwia potrzeba bycia formowanym i kształtowanym przez innych. WNIOSKI, INNOWACJE, REKOMENDACJE: Młodzieńcze opowiadanie Gombrowicza paradoksalnie wskazuje na naturalność sztucznej wspólnoty politycznej. Budowanie hierarchii, tworzenie konwenansów, społecznie akceptowane mechanizmy wywyższania i poniżania poszczególnych jednostek pozwala na okiełznanie chaosu wynikającego z ekspansywnego charakteru Gombrowiczowskiego Cogito. Uznanie politycznej natury jednostek funkcjonujących w uniwersum Gombrowicza stanowi punkt wyjścia do dalszej rekonstrukcji „myśli politycznej” polskiego pisarza.
  • 020 $a RESEARCH OBJECTIVE: The main goal of the article is to interpret Gombrowicz’s Lawyer Kraykowski’s Dancer , from the perspective of political philosophy. The issue of objectifying individuals functioning in communities is emphasized. THE RESEARCH PROBLEM AND METHODS: The problem comes down to the question: how does the tendency to humiliate and the desire to be humiliated affect the functioning of an individual in a political community? A qualitative content analysis is used, taking into account that the literary work is worth treating as an alternative form of documenting quasi-political observations. THE PROCESS OF ARGUMENTATION: The story is interpreted in relation to the concept of the “interhuman church”. The plot, event by event, is commented on and confronted with the broader context of Gombrowicz’s work. Particular attention is paid to the dynamics of interpersonal relationships, the issue of power and the drama of human life in an unfavorable society. RESEARCH RESULTS: Lawyer Kraykowski’s Dancer is an example of prose that is particularly valuable for political reflection on reality. Gombrowicz presents a specific synthesis of the classical perception of political human nature with a typically modern approach. His zoon politikon is selfish and naturally tends to objectify other people. Living in a community causes suffering for homo sapiens, but complete isolation from the herd is prevented by the need to be formed and shaped by others. CONCLUSIONS, INNOVATIONS, AND RECOMMENDATIONS: Gombrowicz’s youthful story paradoxically points to the naturalness of the artificial political community. Building a hierarchy, creating conventions, and socially accepted mechanisms of exalting and humiliating individual individuals allow for taming the chaos resulting from the expansive nature of Gobrowicz’s Cogito . Recognizing the political nature of the individuals functioning in Gombrowicz’s universe is a starting point for further reconstruction of the Polish writer’s “political thought”.      
  • 021 $a myśl polityczna
  • 021 $a poniżenie
  • 021 $a W. Gombrowicz
  • 021 $a zoon politikon
  • 022 $a humiliation
  • 022 $a political thought
  • 022 $a W. Gombrowicz
  • 022 $a zoon politikon
  • 966 $a nauki o polityce i administracji
  • 985 $a Uniwersytet Ignatianum w Krakowie
  • 985 $b Szkoła Doktorska

Dublin Core

Files

2024_art_Śniowska_D_Aspołeczny zoon politikon_Kwestia upokorzenia w Tancerzu mecenasa Kraykowskiego Witolda Gombrowicza.pdf (443 KB)

  • Licence: CC BY-ND 4.0
  • Text version: Final published
  • Availability: Published

Download