Między pragmatyzmem a tradycją: myśl polityczna Stanisława Konarskiego w kontekście poglądów Niccolò Machiavellego

Collection
Article
Download bibliographic description
  • Tytuł: Między pragmatyzmem a tradycją: myśl polityczna Stanisława Konarskiego w kontekście poglądów Niccolò Machiavellego
  • Autor/Autorzy: Konstanty Pilawa (Autor)
  • Nazwa czasopisma: Rocznik Filozoficzny Ignatianum
  • Rok: 2025
  • Tom: 31
  • Numer: 2
  • ISSN: 2300-1402
  • Adres www:: https://czasopisma.ignatianum.edu.pl/rfi/article/view/3956/3139
  • Strony od-do: 263-280
  • Abstrakt:
    • Artykuł przedstawia analizę myśli politycznej Stanisława Konarskiego w kontekście jej zbieżności z doktryną Niccolò Machiavellego. Szczególna uwaga została poświęcona filozoficznym założeniom obu myślicieli dotyczącym natury ludzkiej, roli prawa oraz mechanizmów władzy. Podjęta analiza ukazuje, że choć Konarski oficjalnie dystansował się od Machiavellego, jego pisma wykazują liczne analogie z jego koncepcjami, zwłaszcza w odniesieniu do relacji między polityką a moralnością oraz znaczenia stabilnych instytucji państwowych. Istotnym aspektem rozważań jest także metoda argumentacji Konarskiego, który opierał swoje wnioski na analizie historycznych mechanizmów funkcjonowania państw oraz empirycznej refleksji nad naturą władzy. Porównanie myśli obu autorów pozwala lepiej zrozumieć filozoficzne podstawy diagnoz Konarskiego oraz sposób, w jaki redefiniował on kategorie polityczne w kontekście XVIII-wiecznej Rzeczypospolitej.
    • The article explores the political thought of Stanisław Konarski in relation to  the  ideas  of  Niccolò  Machiavelli,  focusing  on  their  philosophical  assumptions about human nature, the role of law, and the mechanisms of power. Although Konarski distanced himself from Machiavelli, the analysis reveals  significant  parallels  between  their  views,  particularly  regarding  the relationship between politics and morality, on top of the importance of stable state institutions. Another key aspect of the study is Konarski’s method of argumentation, which relies on a historical analysis of state functions and an empirical reflection on power. This comparison provides deeper insight into the philosophical foundations of Konarski’s political analyses and his redefinition of political categories within 18th-century Poland-Lithuania.
  • Słowa kluczowe:
    • myśl polityczna
    • filozofia polityczna
    • Niccolò Machiavelli
    • reformy ustrojowe
    • republikanizm
    • Stanisław Konarski
  • Dyscyplina: filozofia
  • 002 a Między pragmatyzmem a tradycją: myśl polityczna Stanisława Konarskiego w kontekście poglądów Niccolò Machiavellego
  • 003 a Konstanty Pilawa (Autor)
  • 004 a Oryginalny artykuł naukowy
  • 006 a Rocznik Filozoficzny Ignatianum
  • 008 a 2025
  • 009 a 31
  • 010 a 2
  • 011 a 2300-1402
  • 014 a https://czasopisma.ignatianum.edu.pl/rfi/article/view/3956/3139
  • 015 a 263-280
  • 019 a Artykuł przedstawia analizę myśli politycznej Stanisława Konarskiego w kontekście jej zbieżności z doktryną Niccolò Machiavellego. Szczególna uwaga została poświęcona filozoficznym założeniom obu myślicieli dotyczącym natury ludzkiej, roli prawa oraz mechanizmów władzy. Podjęta analiza ukazuje, że choć Konarski oficjalnie dystansował się od Machiavellego, jego pisma wykazują liczne analogie z jego koncepcjami, zwłaszcza w odniesieniu do relacji między polityką a moralnością oraz znaczenia stabilnych instytucji państwowych. Istotnym aspektem rozważań jest także metoda argumentacji Konarskiego, który opierał swoje wnioski na analizie historycznych mechanizmów funkcjonowania państw oraz empirycznej refleksji nad naturą władzy. Porównanie myśli obu autorów pozwala lepiej zrozumieć filozoficzne podstawy diagnoz Konarskiego oraz sposób, w jaki redefiniował on kategorie polityczne w kontekście XVIII-wiecznej Rzeczypospolitej.
  • 020 a The article explores the political thought of Stanisław Konarski in relation to  the  ideas  of  Niccolò  Machiavelli,  focusing  on  their  philosophical  assumptions about human nature, the role of law, and the mechanisms of power. Although Konarski distanced himself from Machiavelli, the analysis reveals  significant  parallels  between  their  views,  particularly  regarding  the relationship between politics and morality, on top of the importance of stable state institutions. Another key aspect of the study is Konarski’s method of argumentation, which relies on a historical analysis of state functions and an empirical reflection on power. This comparison provides deeper insight into the philosophical foundations of Konarski’s political analyses and his redefinition of political categories within 18th-century Poland-Lithuania.
  • 021 a myśl polityczna
  • 021 a filozofia polityczna
  • 021 a Niccolò Machiavelli
  • 021 a reformy ustrojowe
  • 021 a republikanizm
  • 021 a Stanisław Konarski
  • 022 a institutional reforms
  • 022 a Niccolò Machiavelli
  • 022 a political philosophy
  • 022 a political thought
  • 022 a Republicanism
  • 022 a Stanisław Konarski
  • 966 a filozofia
  • 985 a Uniwersytet Ignatianum w Krakowie
  • 985 b Szkoła Doktorska

2025_art_Pilawa_K_Między pragmatyzmem a tradycją_myśl polityczna Stanisława Konarskiego w kontekście poglądów Niccolò Machiavellego.pdf (193 KB)

  • Licence: CC BY-ND 4.0
  • Text version: Final published
  • Availability: Public
Download
Repozytorium Akademii Ignatianum w Krakowie, które jest częścią Portalu Pracowniczego zostało zrealizowane w ramach projektu „Program wzmocnienia potencjału dydaktycznego Uczelni na rzecz rozwoju regionalnego” POWR.03.05.00-00-ZR10/18 współfinansowanego ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego.