Reforma kultu a "ujęzykowienie sacrum" : (anty)rytualny faktor sekularyzacji

MARC

• 002 $a Reforma kultu a "ujęzykowienie sacrum" : (anty)rytualny faktor sekularyzacji
• 003 $a TOMASZ DEKERT (Autor)
• 003 $b 0000-0003-4404-5676
• 004 $a Oryginalny artykuł naukowy
• 006 $a Horyzonty Polityki
• 008 $a 2018
• 011 $a 2082-5897
• 013 $a 10.17399/HP.2018.092708
• 014 $a https://www.semanticscholar.org/paper/Reforma-kultu-a-%22uj%C4%99zykowienie-sacrum%22%3A-faktor-Dekert/a4838221948a8ac144f7d6d0cb0528a6def6281c
• 015 $a 125-142
• 016 $a 1.04
• 017 $a polski
• 019 $a CEL NAUKOWY: Artykuł będzie miał na celu podjęcie pytania o znaczenie przemian, jakie nastąpiły w liturgii katolickiej po Soborze Watykańskim II, dla procesów sekularyzacyjnych w świecie katolickim. PROBLEM I METODY BADAWCZE: Zgodnie z tezą J. Habermasa modernizacyjna sekularyzacja na poziomie społecznym dokonuje się za pośrednictwem „ujęzykowienia sacrum”, tj. przejęcia funkcji integracyjnych i ekspresywnych rytuału przez językowe działanie komunikacyjne (debatę i konsens). Opierając się na tej tezie, a także stosując narzędzia semiotyczno-antropologiczne zaczerpnięte z teorii rytuału Roya A. Rappaporta, będę chciał sprawdzić, czy i na ile posoborowa reforma liturgii – pojmowana wąsko, tzn. wyłącznie na płaszczyźnie oficjalnie wprowadzonych zmian i ich implikacji – wiązała się z, przyczyniała się do, lub też po prostu dokonywała „ujęzykowienia” katolickiego sacrum. PROCES WYWODU: Wywód obejmuje w pierwszym rzędzie charakterystykę teorii Habermasa i Rappaporta. Następnie przechodzi do interpretacji dwóch zasadniczych wymiarów reformy liturgicznej: samego faktu głębokiej zmiany rytualnej poprzedzonej problematyzacją formy liturgicznej w obrębie dyskursów eksperckich oraz zmian w samym rytuale na poziomie rezygnacji ze znacznej części języka gestu, zniesienia bezwzględnej obligatoryjności rubryk i otwarcia liturgii na inwencję celebransa(ów) i zgromadzenia. WYNIKI ANALIZY NAUKOWEJ: Widziane przez pryzmat koncepcji Habermasa i Rappaporta teoretyczne i praktyczne podejścia do liturgii w okresie przedsoborowym oraz w ramach samej reformy okazują się stanowić modelowy przykład „ujęzykowienia sacrum” i derytualizacji. WNIOSKI , INNOWACJE , REKOMENDACJE : Reforma liturgiczna miała (ma) znaczący, aktywny i wielopoziomowy udział w procesach sekularyzacyjnych zachodzących w Kościele katolickim. Mają one wymiar przede wszystkim osłabienia lub dekonstrukcji katolickiego świata odniesień sakralnych, a w każdym razie jego obowiązywalności i odporności na relatywizację i indywidualizację.
• 020 $a THE REFORM OF CULT AND “LINGUALIZATION OF THE SACRED”: (ANTI)RITUAL FACTOR OF SECULARIZATION RESEARCH OBJECTIVE: The article will aim to ask about the significance of the changes that took place in the Catholic liturgy after the Second Vatican Council for secularization processes in the Catholic world. THE RESEARCH PROBLEM AND METHODS: According to J. Habermas’s thesis, modernizing secularization at the social level is carried out through the “lingualization of the sacred,” i.e. taking over the integrative and expressive functions of the ritual by linguistic communication (debate and consensus). On the base of this theory, as well as using the semiotic-anthropological tools drawn from Roy A. Rappaport’s ritual theory, I will want to check whether and how much the post-conciliar liturgical reform – narrowly understood, i.e. only on the level of officially introduced changes and their implications – was associated with, contributed to, or simply “lingualized/lingualizes” the Catholic sacrum. THE PROCESS OF ARGUMENTATION: The argumentation includes first the characteristics of the Habermas and Rappaport’s theories. Then it proceeds to the interpretation of two fundamental dimensions of the liturgical reform: the very fact of a deep ritual change, preceded by problematization of the liturgical form within expert discourses, and changes in the ritual itself at the level of resignation from a significant part of the gesture language, abolition of the absolute rubrics’ obligatory, and opening of the liturgy to the invention of the celebrant(s) and assembly. RESEARCH RESULTS: Viewed through the prism of the Habermas and Rappaport’s concepts, the theoretical and practical approaches to liturgy in the pre-conciliar period and as part of the reform itself turn out to be a model example of “lingualization of the sacred” and deritualization of the liturgy. CONCLUSIONS, INNOVATIONS, AND RECOMMENDATIONS: The liturgical reform had (and has) a significant, active, and multi-level contribution to the secularization processes taking place in the Catholic Church. They rely primarily on the weakening or deconstruction of the Catholic world of sacred references, its validity and resistance to relativization and individualization.
• 966 $a nauki o kulturze i religii
• 985 $a Wydział Filozoficzny
• 985 $b Instytut Kulturoznawstwa

Dublin Core

Indeksy

• Tytuł: Reforma kultu a "ujęzykowienie sacrum" : (anty)rytualny faktor sekularyzacji
• Autor (Twórca): TOMASZ DEKERT (Autor)
• Tytuł czasopisma : Horyzonty Polityki
• Data: 2018
• Dyscyplina: nauki o kulturze i religii
• Struktura:
  • Instytut Kulturoznawstwa
  • Wydział Filozoficzny
• Język: polski

Pliki