Gravissima pericula. Rok 1606 jako brzemienny w wydarzenia dla zakonu jezuickiego w świetle dziejów powszechnych oraz "Historiae Sinarum Imperii" Tomasza Szpota Dunina (1644-1713)
Opis
- Tytuł: Gravissima pericula. Rok 1606 jako brzemienny w wydarzenia dla zakonu jezuickiego w świetle dziejów powszechnych oraz "Historiae Sinarum Imperii" Tomasza Szpota Dunina (1644-1713)
- Autor/Autorzy: ANDRZEJ WADAS (Autor)
- Nazwa czasopisma: Rocznik Filozoficzny Ignatianum
- Rok: 2023
- Tom: 29
- Numer: 4
- ISSN: 2300-1402
- DOI: 10.35765/rfi.2023.2904.3
- Adres www:: https://czasopisma.ignatianum.edu.pl/rfi/article/view/2023.2904.3/2552
- Strony od-do: 15-37
- Język: polski
- Abstrakt:
- Artykuł analizuje opis roku 1606, który wyszedł spod pióra Tomasza Szpota Dunina SJ (1644–1713) w Historiae Sinarum Imperii (ARSI, Jap. Sin. 102), w szerszym kontekście historycznym, uwzględniając perspektywę lokalną oraz globalną. Szpot porządkuje narrację chronologicznie, opierając się na periodyzacji rocznej, która łączy chronologię zachodnią, liczoną od narodzin Chrystusa, z chińskim systemem datowania powiązanym z Mandatem Nieba, sprawowanego przez poszczególnych cesarzy wybranej dynastii. Jego dzieło obejmuje schyłek rządów Mingów i wczesne panowanie Qingów. Nie ulega wątpliwości, że działalność zakonu jezuitów podlegała w tym czasie dynamicznej ewolucji i modyfikacji, co było wynikiem szeregu kryzysów, z którymi musiał zmagać się zakon podczas swej działalności w Chinach. Najważniejsze z nich przypadają na lata 1606, 1616–1617, 1661–1671, 1706–1710, 1715–17242. Szpot podkreśla, że ich przyczyną były zazwyczaj napięcia w obrębie koterii dworskich, które rykoszetem odbijały się na działalności misyjnej. Tym niemniej kryzys 1606 r. był innego rodzaju, gdyż wywołali go sami misjonarze. Indywidualna zawiść i osobiste ambicje, nabrzmiewające od kilku lat we wspólnocie katolickiej Makau, wybuchły pełnym płomieniem nienawiści, donosu i zdrady, stanowiąc śmiertelne zagrożenie dla dalszej działalności misjonarzy jezuickich stacjonujących w Państwie Środka.
- The article analyzes the description of the year 1606 as written by Tomasz Szpot Dunin S.J. (1644-1713) in his Historiae Sinarum Imperii (ARSI, Jap. Sin. 102, Jap. Sin. 103) in a broader historical context, including both local and global perspectives. Szpot structures his narration in chronological order based on annual periodization, which combines the Western chronology counted from the birth of Christ with the Chinese dating system related to the Mandate of Heaven as exercised by individual emperors of the chosen dynasty. Szpot’s work covers the reign of the late Mings and the early period of the Qings. There is no doubt that the endeavours of the Jesuits at that time were subjected to dynamic evolution and modification, which resulted from a series of crises with which the missionaries had to struggle during their activities in China. The most important of them took place in the years 1606, 1616–1617, 1661–1671, 1706–1710, 1715–1724. Szpot emphasizes that the crises in China were usually caused by the tensions within court coteries, which had a ricocheting effect on Jesuit activities, but the crisis of 1606 was of a different kind as it was primarily brought about by the missionaries themselves. Individual envy and personal ambition dormant within the Catholic community of Macau burst into full flame of hatred and denunciation which seriously jeopardized the missionary work of the Jesuits stationed in the Middle Kingdom.
- Słowa kluczowe:
- autorytet
- cesarz Kangxi
- cesarz Shunzi
- cesarz Wanli
- Chiny
- jezuici
- Tomasz Dunin Szpot
- Dyscyplina: nauki o kulturze i religii
MARC
- 002 $a Gravissima pericula. Rok 1606 jako brzemienny w wydarzenia dla zakonu jezuickiego w świetle dziejów powszechnych oraz "Historiae Sinarum Imperii" Tomasza Szpota Dunina (1644-1713)
- 003 $a ANDRZEJ WADAS (Autor)
- 003 $b 0000-0002-9239-7521
- 004 $a Oryginalny artykuł naukowy
- 006 $a Rocznik Filozoficzny Ignatianum
- 008 $a 2023
- 009 $a 29
- 010 $a 4
- 011 $a 2300-1402
- 013 $a 10.35765/rfi.2023.2904.3
- 014 $a https://czasopisma.ignatianum.edu.pl/rfi/article/view/2023.2904.3/2552
- 015 $a 15-37
- 017 $a polski
- 019 $a Artykuł analizuje opis roku 1606, który wyszedł spod pióra Tomasza Szpota Dunina SJ (1644–1713) w Historiae Sinarum Imperii (ARSI, Jap. Sin. 102), w szerszym kontekście historycznym, uwzględniając perspektywę lokalną oraz globalną. Szpot porządkuje narrację chronologicznie, opierając się na periodyzacji rocznej, która łączy chronologię zachodnią, liczoną od narodzin Chrystusa, z chińskim systemem datowania powiązanym z Mandatem Nieba, sprawowanego przez poszczególnych cesarzy wybranej dynastii. Jego dzieło obejmuje schyłek rządów Mingów i wczesne panowanie Qingów. Nie ulega wątpliwości, że działalność zakonu jezuitów podlegała w tym czasie dynamicznej ewolucji i modyfikacji, co było wynikiem szeregu kryzysów, z którymi musiał zmagać się zakon podczas swej działalności w Chinach. Najważniejsze z nich przypadają na lata 1606, 1616–1617, 1661–1671, 1706–1710, 1715–17242. Szpot podkreśla, że ich przyczyną były zazwyczaj napięcia w obrębie koterii dworskich, które rykoszetem odbijały się na działalności misyjnej. Tym niemniej kryzys 1606 r. był innego rodzaju, gdyż wywołali go sami misjonarze. Indywidualna zawiść i osobiste ambicje, nabrzmiewające od kilku lat we wspólnocie katolickiej Makau, wybuchły pełnym płomieniem nienawiści, donosu i zdrady, stanowiąc śmiertelne zagrożenie dla dalszej działalności misjonarzy jezuickich stacjonujących w Państwie Środka.
- 020 $a The article analyzes the description of the year 1606 as written by Tomasz Szpot Dunin S.J. (1644-1713) in his Historiae Sinarum Imperii (ARSI, Jap. Sin. 102, Jap. Sin. 103) in a broader historical context, including both local and global perspectives. Szpot structures his narration in chronological order based on annual periodization, which combines the Western chronology counted from the birth of Christ with the Chinese dating system related to the Mandate of Heaven as exercised by individual emperors of the chosen dynasty. Szpot’s work covers the reign of the late Mings and the early period of the Qings. There is no doubt that the endeavours of the Jesuits at that time were subjected to dynamic evolution and modification, which resulted from a series of crises with which the missionaries had to struggle during their activities in China. The most important of them took place in the years 1606, 1616–1617, 1661–1671, 1706–1710, 1715–1724. Szpot emphasizes that the crises in China were usually caused by the tensions within court coteries, which had a ricocheting effect on Jesuit activities, but the crisis of 1606 was of a different kind as it was primarily brought about by the missionaries themselves. Individual envy and personal ambition dormant within the Catholic community of Macau burst into full flame of hatred and denunciation which seriously jeopardized the missionary work of the Jesuits stationed in the Middle Kingdom.
- 021 $a autorytet
- 021 $a cesarz Kangxi
- 021 $a cesarz Shunzi
- 021 $a cesarz Wanli
- 021 $a Chiny
- 021 $a jezuici
- 021 $a Tomasz Dunin Szpot
- 022 $a authority
- 022 $a China
- 022 $a Emperor Kangxi
- 022 $a Emperor Shunzi
- 022 $a Emperor Wanli
- 022 $a Jesuits
- 022 $a Thomas Szpot Dunin
- 966 $a nauki o kulturze i religii
- 985 $a Wydział Filozoficzny
- 985 $b Instytut Kulturoznawstwa i Dziennikarstwa
Dublin Core
Indeksy
- Tytuł: Gravissima pericula. Rok 1606 jako brzemienny w wydarzenia dla zakonu jezuickiego w świetle dziejów powszechnych oraz "Historiae Sinarum Imperii" Tomasza Szpota Dunina (1644-1713)
- Autor (Twórca): ANDRZEJ WADAS (Autor)
- Tytuł czasopisma : Rocznik Filozoficzny Ignatianum
- Data: 2023
- Dyscyplina: nauki o kulturze i religii
- Słowa kluczowe w j. angielskim:
- Słowa kluczowe w j. polskim:
- Struktura:
- Język: polski