Dalmatyńska klapa – transformacja zjawiska wspólnego śpiewania w produkt kulturowy

Kolekcja
artykuły
Pobierz opis bibliograficzny
  • Tytuł: Dalmatyńska klapa – transformacja zjawiska wspólnego śpiewania w produkt kulturowy
  • Autor/Autorzy: EDYTA KONCEWICZ-DZIDUCH (Autor)
  • Nazwa czasopisma: Perspektywy Kultury
  • Rok: 2025
  • Tom: 48
  • Numer: 1
  • ISSN: 2081-1446
  • Adres www:: https://czasopisma.ignatianum.edu.pl/pk/article/view/2025.4801.09/3004
  • Strony od-do: 121-136
  • Abstrakt:
    • Celem rozważań jest prezentacja produktu niematerialnego dziedzictwa kulturowego Chorwacji, jakim jest klapsko pjevanje – tradycyjny wielogłosowy śpiew a cappella wywodzący się ze środkowej Dalmacji. Tradycja tego śpiewu sięga połowy XIX w., a jego forma stale się rozwija. Dalmatyńskie klapy, czyli kilkuosobowe zespoły śpiewaków, to bardzo popularna forma aktywności muzycznej w Chorwacji, która dawno przekroczyła granice lokalne i jej popularność obejmuje cały kraj. Pieśni śpiewane przez klapy stały się symbolem kultury chorwackiej i bardzo szybko przeszły drogę od regionalnej, ludowej formy do produktu kulturowego. Dużą rolę odegrał w tym procesie Festiwal Klap Dalmatyńskich zainicjowany w 1967 r. w miejscowości Omiš, na którym można zaobserwować ewolucję gatunku: od tradycyjnej pieśni miejskiej, śpiewanej przez mężczyzn dla rozrywki po pracy, do formy festiwalowej i nowoczesnej, bliskiej muzyce popularnej. Warto podkreślić, że na przestrzeni prawie dwóch wieków istnienia klapsko pjevanje nie zanikło, przeciwnie, rozwija się i cieszy sporą popularnością, zarówno wśród rodzimej publiczności, jak i wśród turystów. W artykule zwrócono uwagę na zjawisko „modernizacji” klapy, jej formy, sposobu śpiewania, otwarcie na zmiany: wprowadzenie akompaniamentu instrumentów muzycznych, początkowo tradycyjnych, później także elektronicznych, tworzenie klap żeńskich, mieszanych, komercjalizacja działalności, promocja w mediach, także internetowych.
    • The aim of this paper is to present a product of the intangible cultural heritage of Croatia, namely klapsko pjevanje – a traditional polyphonic a cappella singing from central Dalmatia. The tradition of this singing dates back to the mid-19th century, and this form is constantly evolving. Dalmatian klapas, small groups of singers, represent a highly popular form of musical activity in Croatia that has long surpassed local boundaries, gaining popularity across the entire country. The songs performed by klapas have become a symbol of Croatian culture, rapidly transitioning from a regional folk form to a cultural product. An important role in this process was played by the “Dalmatian Klapa Singing Festival,” initiated in 1967 in the town of Omiš, where the evolution of the genre can be observed – from a traditional city song, sung by men to relax after work, to a festival and modern song, close to popular music. It is worth emphasizing that over almost two centuries of existence, klapsko pjevanje has not faded; on the contrary, it continues to develop and enjoys considerable popularity among both the local audience and tourists. The article highlights the phenomenon of “modernization” within the klapa singing, its form, singing style, readiness to changes such as: the introduction of musical instruments accompaniment – initially traditional, later also electronic, the formation of female and mixed groups, the commercialization of activities, and promotion in the media, including the internet.
  • Słowa kluczowe:
    • klapa dalmatyńska
    • klapsko pjevanje
    • niematerialne dziedzictwo ludzkości
    • produkt kulturowy
    • przemiana
  • Dyscyplina: nauki o kulturze i religii
  • 002 a Dalmatyńska klapa – transformacja zjawiska wspólnego śpiewania w produkt kulturowy
  • 003 b 0000-0003-2075-7644
  • 003 a EDYTA KONCEWICZ-DZIDUCH (Autor)
  • 004 a Oryginalny artykuł naukowy
  • 006 a Perspektywy Kultury
  • 008 a 2025
  • 009 a 48
  • 010 a 1
  • 011 a 2081-1446
  • 014 a https://czasopisma.ignatianum.edu.pl/pk/article/view/2025.4801.09/3004
  • 015 a 121-136
  • 019 a Celem rozważań jest prezentacja produktu niematerialnego dziedzictwa kulturowego Chorwacji, jakim jest klapsko pjevanje – tradycyjny wielogłosowy śpiew a cappella wywodzący się ze środkowej Dalmacji. Tradycja tego śpiewu sięga połowy XIX w., a jego forma stale się rozwija. Dalmatyńskie klapy, czyli kilkuosobowe zespoły śpiewaków, to bardzo popularna forma aktywności muzycznej w Chorwacji, która dawno przekroczyła granice lokalne i jej popularność obejmuje cały kraj. Pieśni śpiewane przez klapy stały się symbolem kultury chorwackiej i bardzo szybko przeszły drogę od regionalnej, ludowej formy do produktu kulturowego. Dużą rolę odegrał w tym procesie Festiwal Klap Dalmatyńskich zainicjowany w 1967 r. w miejscowości Omiš, na którym można zaobserwować ewolucję gatunku: od tradycyjnej pieśni miejskiej, śpiewanej przez mężczyzn dla rozrywki po pracy, do formy festiwalowej i nowoczesnej, bliskiej muzyce popularnej. Warto podkreślić, że na przestrzeni prawie dwóch wieków istnienia klapsko pjevanje nie zanikło, przeciwnie, rozwija się i cieszy sporą popularnością, zarówno wśród rodzimej publiczności, jak i wśród turystów. W artykule zwrócono uwagę na zjawisko „modernizacji” klapy, jej formy, sposobu śpiewania, otwarcie na zmiany: wprowadzenie akompaniamentu instrumentów muzycznych, początkowo tradycyjnych, później także elektronicznych, tworzenie klap żeńskich, mieszanych, komercjalizacja działalności, promocja w mediach, także internetowych.
  • 020 a The aim of this paper is to present a product of the intangible cultural heritage of Croatia, namely klapsko pjevanje – a traditional polyphonic a cappella singing from central Dalmatia. The tradition of this singing dates back to the mid-19th century, and this form is constantly evolving. Dalmatian klapas, small groups of singers, represent a highly popular form of musical activity in Croatia that has long surpassed local boundaries, gaining popularity across the entire country. The songs performed by klapas have become a symbol of Croatian culture, rapidly transitioning from a regional folk form to a cultural product. An important role in this process was played by the “Dalmatian Klapa Singing Festival,” initiated in 1967 in the town of Omiš, where the evolution of the genre can be observed – from a traditional city song, sung by men to relax after work, to a festival and modern song, close to popular music. It is worth emphasizing that over almost two centuries of existence, klapsko pjevanje has not faded; on the contrary, it continues to develop and enjoys considerable popularity among both the local audience and tourists. The article highlights the phenomenon of “modernization” within the klapa singing, its form, singing style, readiness to changes such as: the introduction of musical instruments accompaniment – initially traditional, later also electronic, the formation of female and mixed groups, the commercialization of activities, and promotion in the media, including the internet.
  • 021 a klapa dalmatyńska
  • 021 a klapsko pjevanje
  • 021 a niematerialne dziedzictwo ludzkości
  • 021 a produkt kulturowy
  • 021 a przemiana
  • 022 a cultural product
  • 022 a Dalmatian klapa
  • 022 a intangible heritage of humanity
  • 022 a klapsko pjevanje
  • 022 a transformation
  • 966 a nauki o kulturze i religii
  • 985 a Wydział Filozoficzny
  • 985 b Instytut Kulturoznawstwa i Dziennikarstwa

2025_art_Koncewicz-Dziduch_EDalmatyńska klapa_transformacja zjawiska wspólnego śpiewania w produkt kulturowy.pdf (455 KB)

  • Licencja: CC BY-ND 4.0
  • Wersja tekstu: Ostateczna opublikowana
  • Dostępność: Publiczny
Pobierz
Repozytorium Akademii Ignatianum w Krakowie, które jest częścią Portalu Pracowniczego zostało zrealizowane w ramach projektu „Program wzmocnienia potencjału dydaktycznego Uczelni na rzecz rozwoju regionalnego” POWR.03.05.00-00-ZR10/18 współfinansowanego ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego.