Koncepcja demokracji i jej związków z chrześcijaństwem w ujęciu Henri Bergsona, Jacques’a Maritaina i Roberta Schumana

Kolekcja
artykuły
Pobierz opis bibliograficzny
  • Tytuł: Koncepcja demokracji i jej związków z chrześcijaństwem w ujęciu Henri Bergsona, Jacques’a Maritaina i Roberta Schumana
  • Autor/Autorzy:
  • Nazwa czasopisma: Horyzonty Polityki
  • Rok: 2025
  • Tom: 16
  • Numer: 55
  • ISSN: 2082-5897
  • e-ISSN: 2353-950X
  • DOI: 10.35765/hp.2845
  • Adres www:: https://horyzontypolityki.ignatianum.edu.pl/HP/article/view/2845
  • Strony od-do: 157-180
  • Abstrakt:
    • CEL NAUKOWY: Celem artykułu jest zestawienie sposobów ujmowania demokracji i jej związków z chrześcijaństwem przez Henriego Bergsona i Jacques’a Maritaina w kontekście koncepcji demokracji powszechnej Roberta Schumana. PROBLEM I METODY BADAWCZE: Analiza i interpretacja pism Bergsona i Maritaina, w których sformułowana jest koncepcja demokracji prawdziwej (Bergson) i personalistycznej (Maritain), ukazuje zarazem osadzenie tych koncepcji w wypracowanych przez nich całościowych systemach filozoficznych. PROCES WYWODU: Porządek wywodu obejmuje koncepcję „demokracji powszechnej” Schumana; analizę związków demokracji z chrześcijańską inspiracją u Bergsona i Maritaina na tle ich całościowych wizji człowieka, moralności i religii. Na koniec postawiono pytanie o możliwość i granice przekładu obu wizji demokratycznych na praktykę społeczną i ustrojową. WYNIKI ANALIZY NAUKOWEJ: Koncepcje demokracji w ujęciu Bergsona, Maritaina i Schumana współbrzmią zarówno w twierdzeniu, że demokracja, we właściwym tego terminu znaczeniu, zrodziła się dopiero pod wpływem oddziaływań głoszonej przez chrześcijaństwo Ewangelii, jak i w republikańskim rozumieniu istoty tego rodzaju demokracji. Zarazem jednak koncepcje te, filozoficznie, istotnie się od siebie różnią, zważywszy na fakt, że immanentny, panwitalistyczny ewolucjonizm Bergsona i transcendentnie otwarty ontologiczny realizm Maritaina inspirowany tomizmem i wyprowadzanym zeń chrześcijańskim personalizmem zakreślają istotowo różne horyzonty ludzkiego bycia i uspołecznienia. WNIOSKI, INNOWACJE, REKOMENDACJE: Jakkolwiek różnice na głębszym poziomie refleksji prowadzą do nieraz odmiennych opisów instytucji i ideałów demokratycznych, wizje polityczności Bergsona i Maritaina zbiegają się w republikańskim uznaniu wagi obywatelskiej przyjaźni i ogłady duchowej.
    • RESEARCH OBJECTIVE: The aim of this article is to compare the ways in which Henri Bergson and Jacques Maritain conceptualize democracy and its relationship with Christianity, in the context of Robert Schuman’s concept of generalized democracy. THE RESEARCH PROBLEM AND METHODS: Through analysis and interpretation of Bergson’s and Maritain’s writings, in which the notions of “true democracy” (Bergson) and “personalist democracy” (Maritain) are formulated, the article also reveals how these concepts are embedded within their broader philosophical systems. THE PROCESS OF ARGUMENTATION: The argument proceeds from an outline of Schuman’s concept of “generalized democracy,” followed by an analysis of the connection between democracy and its Christian inspiration in the thought of Bergson and Maritain, considered in light of their comprehensive views on human nature, morality, and religion. The article concludes by posing a question about the feasibility and limits of translating these democratic visions into social and institutional practice. RESEARCH RESULTS: The concepts of democracy in the thought of Bergson, Maritain, and Schuman are in harmony insofar as they assert that democracy, in the true sense of the term, emerged only under the influence of the Gospel as proclaimed by Christianity. They also share a republican understanding of the essence of such democracy. However, these conceptions differ significantly on a philosophical level: Bergson’s immanent, panvitalist evolutionism and Maritain’s transcendentally open ontological realism inspired by Thomism and derived from it Christian personalism, delineate fundamentally different horizons of human existence and sociability. CONCLUSIONS, INNOVATIONS, AND RECOMMENDATIONS: Although deeper philosophical divergences lead to differing accounts of democratic institutions and ideals, the political visions of Bergson and Maritain converge in their republican appreciation of the of civic friendship and politeness of the mind.
  • Słowa kluczowe:
    • chrześcijańskie inspiracje demokracji
    • demokracja prawdziwa i fałszywa
    • moralność statyczna i dynamiczna
    • republikanizm
    • społeczeństwo otwarte i zamknięte
  • Dyscyplina:
    • filozofia
    • nauki o polityce i administracji
  • 002 a Koncepcja demokracji i jej związków z chrześcijaństwem w ujęciu Henri Bergsona, Jacques’a Maritaina i Roberta Schumana
  • 003 b 0000-0001-5293-6829
  • 003 b 0000-0002-4430-2591
  • 003 a ANNA KRZYNÓWEK-ARNDT (Autor)
  • 003 a TOMASZ HOMA (Autor)
  • 004 a Oryginalny artykuł naukowy
  • 006 a Horyzonty Polityki
  • 008 a 2025
  • 009 a 16
  • 010 a 55
  • 011 a 2082-5897
  • 012 a 2353-950X
  • 013 a 10.35765/hp.2845
  • 014 a https://horyzontypolityki.ignatianum.edu.pl/HP/article/view/2845
  • 015 a 157-180
  • 019 a CEL NAUKOWY: Celem artykułu jest zestawienie sposobów ujmowania demokracji i jej związków z chrześcijaństwem przez Henriego Bergsona i Jacques’a Maritaina w kontekście koncepcji demokracji powszechnej Roberta Schumana. PROBLEM I METODY BADAWCZE: Analiza i interpretacja pism Bergsona i Maritaina, w których sformułowana jest koncepcja demokracji prawdziwej (Bergson) i personalistycznej (Maritain), ukazuje zarazem osadzenie tych koncepcji w wypracowanych przez nich całościowych systemach filozoficznych. PROCES WYWODU: Porządek wywodu obejmuje koncepcję „demokracji powszechnej” Schumana; analizę związków demokracji z chrześcijańską inspiracją u Bergsona i Maritaina na tle ich całościowych wizji człowieka, moralności i religii. Na koniec postawiono pytanie o możliwość i granice przekładu obu wizji demokratycznych na praktykę społeczną i ustrojową. WYNIKI ANALIZY NAUKOWEJ: Koncepcje demokracji w ujęciu Bergsona, Maritaina i Schumana współbrzmią zarówno w twierdzeniu, że demokracja, we właściwym tego terminu znaczeniu, zrodziła się dopiero pod wpływem oddziaływań głoszonej przez chrześcijaństwo Ewangelii, jak i w republikańskim rozumieniu istoty tego rodzaju demokracji. Zarazem jednak koncepcje te, filozoficznie, istotnie się od siebie różnią, zważywszy na fakt, że immanentny, panwitalistyczny ewolucjonizm Bergsona i transcendentnie otwarty ontologiczny realizm Maritaina inspirowany tomizmem i wyprowadzanym zeń chrześcijańskim personalizmem zakreślają istotowo różne horyzonty ludzkiego bycia i uspołecznienia. WNIOSKI, INNOWACJE, REKOMENDACJE: Jakkolwiek różnice na głębszym poziomie refleksji prowadzą do nieraz odmiennych opisów instytucji i ideałów demokratycznych, wizje polityczności Bergsona i Maritaina zbiegają się w republikańskim uznaniu wagi obywatelskiej przyjaźni i ogłady duchowej.
  • 020 a RESEARCH OBJECTIVE: The aim of this article is to compare the ways in which Henri Bergson and Jacques Maritain conceptualize democracy and its relationship with Christianity, in the context of Robert Schuman’s concept of generalized democracy. THE RESEARCH PROBLEM AND METHODS: Through analysis and interpretation of Bergson’s and Maritain’s writings, in which the notions of “true democracy” (Bergson) and “personalist democracy” (Maritain) are formulated, the article also reveals how these concepts are embedded within their broader philosophical systems. THE PROCESS OF ARGUMENTATION: The argument proceeds from an outline of Schuman’s concept of “generalized democracy,” followed by an analysis of the connection between democracy and its Christian inspiration in the thought of Bergson and Maritain, considered in light of their comprehensive views on human nature, morality, and religion. The article concludes by posing a question about the feasibility and limits of translating these democratic visions into social and institutional practice. RESEARCH RESULTS: The concepts of democracy in the thought of Bergson, Maritain, and Schuman are in harmony insofar as they assert that democracy, in the true sense of the term, emerged only under the influence of the Gospel as proclaimed by Christianity. They also share a republican understanding of the essence of such democracy. However, these conceptions differ significantly on a philosophical level: Bergson’s immanent, panvitalist evolutionism and Maritain’s transcendentally open ontological realism inspired by Thomism and derived from it Christian personalism, delineate fundamentally different horizons of human existence and sociability. CONCLUSIONS, INNOVATIONS, AND RECOMMENDATIONS: Although deeper philosophical divergences lead to differing accounts of democratic institutions and ideals, the political visions of Bergson and Maritain converge in their republican appreciation of the of civic friendship and politeness of the mind.
  • 021 a chrześcijańskie inspiracje demokracji
  • 021 a demokracja prawdziwa i fałszywa
  • 021 a moralność statyczna i dynamiczna
  • 021 a republikanizm
  • 021 a społeczeństwo otwarte i zamknięte
  • 022 a Christian inspirations of democracy
  • 022 a open and closed society
  • 022 a republicanism
  • 022 a static and dynamic morality
  • 022 a true and false democracy
  • 966 a filozofia
  • 966 a nauki o polityce i administracji
  • 985 b Uniwersytet Ignatianum w Krakowie

2025_art_Homa_T_Krzynówek-Arndt_A_Koncepcja demokracji i jej związków z chrześcijaństwem w ujęciu Henriego Bergsona, Jacques’a Maritaina......pdf (489 KB)

  • Licencja: CC BY-ND 4.0
  • Wersja tekstu: Ostateczna opublikowana
  • Dostępność: Publiczny
Pobierz
Repozytorium Akademii Ignatianum w Krakowie, które jest częścią Portalu Pracowniczego zostało zrealizowane w ramach projektu „Program wzmocnienia potencjału dydaktycznego Uczelni na rzecz rozwoju regionalnego” POWR.03.05.00-00-ZR10/18 współfinansowanego ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego.