Transformacja postaci kobiety jako zwierciadło przemian społeczno-kulturowych w musicalu polskim po 1989 r. Prolegomena

Kolekcja
artykuły
Pobierz opis bibliograficzny
  • Tytuł: Transformacja postaci kobiety jako zwierciadło przemian społeczno-kulturowych w musicalu polskim po 1989 r. Prolegomena
  • Autor/Autorzy: Mateusz Borkowski (Autor)
  • Nazwa czasopisma: Perspektywy Kultury
  • Rok: 2025
  • Tom: 49
  • Numer: 2
  • ISSN: 2081-1446
  • Adres www:: https://czasopisma.ignatianum.edu.pl/pk/article/view/2025.4902.12/3088
  • Strony od-do: 155-171
  • Abstrakt:
    • Celem artykułu jest analiza wizerunków kobiet w musicalu. Są one nie tylko reprezentatywne i kluczowe dla sposobu ich postrzegania, ale – co niezwykle istotne – odzwierciedlają zachodzące w polskim społeczeństwie po 1989 r. przemiany społeczno-kulturowe. Sam zaś gatunek musicalu, jako część kultury współczesnej, stanowi zwierciadło aktualnej kondycji człowieka, uczestnicząc coraz wyraźniej w procesie jego kształtowania. Analizie poddano wybrane musicale sceniczne – od klasycznego już Metra, przez Politę inspirowaną biografią Poli Negri, Irenę poświęconą Irenie Sendlerowej, aż po rapowany musical 1989. Materiał badawczy rozpatrywany jest w kontekście wielopłaszczyznowych zmian roli i pozycji kobiet, szczególnie w wymiarze genderowym i społecznym, przy uwzględnieniu amerykańskiego rodowodu gatunku oraz jego ewolucji w warunkach polskich. Artykuł opiera się na krytycznej analizie i interpretacji tekstów kultury, uwzględniając perspektywy kulturoznawcze, gender studies oraz teorię widowisk kulturowych. W rezultacie publikacja wskazuje na musical jako medium kształtowania i redefinicji tożsamości kulturowych, w którym zmiana w obrazie kobiecych postaci stanowi istotne zwierciadło przekształceń społecznych i wartości właściwych współczesnej Polsce.
    • The aim of the article is to analyse the portrayals of women in musicals, which are not only representative and pivotal to how women are perceived but – most importantly – reflect the socio-cultural transformations that have occurred in Polish society since 1989. Moreover, the musical as a genre, situated within contemporary culture, functions as a mirror of the current human condition and increasingly contributes to shaping it. The analysis encompasses stage musicals ranging from the now-classic Metro, throughPolita (inspired by the biography of Pola Negri), Irena (dedicated to Irena Sendler), to the rap musical 1989 . The research material is examined in the context of the multifaceted changes in women’s roles and societal positions, particularly through gender and social lenses, while taking into account the American origins of the genre and its evolution within the Polish cultural landscape. The article is grounded in critical analysis and interpretation of cultural texts, drawing on cultural studies, gender studies, and cultural performance theory. It ultimately identifies the musical as a medium for shaping and redefining cultural identities, in which the transformation of female characters serves as a meaningful reflection of the social changes and values characteristic of contemporary Poland.
  • Słowa kluczowe:
    • kultura audiowizualna
    • kultura polska po 1989 roku
    • musical
    • transformacja ról płciowych
    • wizerunek kobiety w musicalu
  • Dyscyplina: nauki o kulturze i religii
  • 002 a Transformacja postaci kobiety jako zwierciadło przemian społeczno-kulturowych w musicalu polskim po 1989 r. Prolegomena
  • 003 b 0009-0003-5026-7598
  • 003 a Mateusz Borkowski (Autor)
  • 004 a Oryginalny artykuł naukowy
  • 006 a Perspektywy Kultury
  • 008 a 2025
  • 009 a 49
  • 010 a 2
  • 011 a 2081-1446
  • 014 a https://czasopisma.ignatianum.edu.pl/pk/article/view/2025.4902.12/3088
  • 015 a 155-171
  • 019 a Celem artykułu jest analiza wizerunków kobiet w musicalu. Są one nie tylko reprezentatywne i kluczowe dla sposobu ich postrzegania, ale – co niezwykle istotne – odzwierciedlają zachodzące w polskim społeczeństwie po 1989 r. przemiany społeczno-kulturowe. Sam zaś gatunek musicalu, jako część kultury współczesnej, stanowi zwierciadło aktualnej kondycji człowieka, uczestnicząc coraz wyraźniej w procesie jego kształtowania. Analizie poddano wybrane musicale sceniczne – od klasycznego już Metra, przez Politę inspirowaną biografią Poli Negri, Irenę poświęconą Irenie Sendlerowej, aż po rapowany musical 1989. Materiał badawczy rozpatrywany jest w kontekście wielopłaszczyznowych zmian roli i pozycji kobiet, szczególnie w wymiarze genderowym i społecznym, przy uwzględnieniu amerykańskiego rodowodu gatunku oraz jego ewolucji w warunkach polskich. Artykuł opiera się na krytycznej analizie i interpretacji tekstów kultury, uwzględniając perspektywy kulturoznawcze, gender studies oraz teorię widowisk kulturowych. W rezultacie publikacja wskazuje na musical jako medium kształtowania i redefinicji tożsamości kulturowych, w którym zmiana w obrazie kobiecych postaci stanowi istotne zwierciadło przekształceń społecznych i wartości właściwych współczesnej Polsce.
  • 020 a The aim of the article is to analyse the portrayals of women in musicals, which are not only representative and pivotal to how women are perceived but – most importantly – reflect the socio-cultural transformations that have occurred in Polish society since 1989. Moreover, the musical as a genre, situated within contemporary culture, functions as a mirror of the current human condition and increasingly contributes to shaping it. The analysis encompasses stage musicals ranging from the now-classic Metro, throughPolita (inspired by the biography of Pola Negri), Irena (dedicated to Irena Sendler), to the rap musical 1989 . The research material is examined in the context of the multifaceted changes in women’s roles and societal positions, particularly through gender and social lenses, while taking into account the American origins of the genre and its evolution within the Polish cultural landscape. The article is grounded in critical analysis and interpretation of cultural texts, drawing on cultural studies, gender studies, and cultural performance theory. It ultimately identifies the musical as a medium for shaping and redefining cultural identities, in which the transformation of female characters serves as a meaningful reflection of the social changes and values characteristic of contemporary Poland.
  • 021 a kultura audiowizualna
  • 021 a kultura polska po 1989 roku
  • 021 a musical
  • 021 a transformacja ról płciowych
  • 021 a wizerunek kobiety w musicalu
  • 022 a audiovisual culture
  • 022 a gender roles
  • 022 a musical
  • 022 a Polish culture after 1989
  • 022 a women in musicals
  • 966 a nauki o kulturze i religii
  • 985 a Uniwersytet Ignatianum w Krakowie
  • 985 b Szkoła Doktorska

2025_art_Borkowski_M_Transformacja postaci kobiety jako zwierciadło przemian społeczno-kulturowych w musicalu polskim....pdf (275 KB)

  • Licencja: CC BY-ND 4.0
  • Wersja tekstu: Ostateczna opublikowana
  • Dostępność: Publiczny
Pobierz
Repozytorium Akademii Ignatianum w Krakowie, które jest częścią Portalu Pracowniczego zostało zrealizowane w ramach projektu „Program wzmocnienia potencjału dydaktycznego Uczelni na rzecz rozwoju regionalnego” POWR.03.05.00-00-ZR10/18 współfinansowanego ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego.