Interwencje behawioralne w polityce podatkowej jako skuteczna polityka oparta na dowodach

Kolekcja
artykuły
Pobierz opis bibliograficzny
  • Tytuł: Interwencje behawioralne w polityce podatkowej jako skuteczna polityka oparta na dowodach
  • Autor/Autorzy: ARTUR WOŁEK (Autor)
  • Nazwa czasopisma: Horyzonty Polityki
  • Rok: 2025
  • Tom: 16
  • Numer: 57
  • ISSN: 2082-5897
  • e-ISSN: 2353-950X
  • Adres www:: https://horyzontypolityki.ignatianum.edu.pl/HP/article/view/2907
  • Strony od-do: 401-421
  • Abstrakt: CEL NAUKOWY: Artykuł, posługując się przykładem interwencji na rzecz lepszego wypełniania zobowiązań podatkowych przez podatników (tax compliance), stanowi analizę, jak polityki inspirowane badaniami behawioralnymi wpisują się w aspiracyjny ideał polityki opartej na dowodach i jak udaje się im przezwyciężyć zasadnicze ograniczenia wpisane w istotę tego ideału. PROBLEM i METODY BADAWCZE: Realne możliwości stosowania polityk opartych na dowodach cechują się występowaniem ograniczeń, ale właśnie polityki inspirowane behawioralnie są tą ich wersją, która z powodzeniem może być wprowadzana w życie, nie wywołując większych kontrowersji i osiągając założone cele. PROCES WYWODU: Artykuł najpierw rekonstruuje, w jaki sposób polityki oparte na dowodach zostały utożsamione z dobrymi politykami publicznymi i dlaczego nie mogły spełnić obietnicy bardziej racjonalnej polityki, która za nimi stała. Przyczyną był tu fakt, iż proces polityczny mierzy się nie tylko ze zjawiskiem niepewności, któremu czasem mogą zaradzić lepsze dane, dowody dostarczone przez naukowców. Przede wszystkim jest on procesem podejmowania decyzji w sytuacji wieloznaczności, istnienia wielu konkurencyjnych sposobów rozumienia danego problemu. Polityki oparte na dowodach najczęściej ignorują ten drugi problem, a jego rezultatem jest spór nieusuwalny z procesu tworzenia polityki. Druga część artykułu przedstawia zastosowanie inspiracji behawioralnych w interwencjach na rzecz lepszego wypełniania zobowiązań podatkowych przez podatników. Wreszcie część trzecia analizuje, w jaki sposób działania z zakresu polityki podatkowej oparte na badaniach behawioralnych realizują ideał polityki opartej na dowodach, jak również przedstawia wyjaśnienia ich sukcesu. WYNIKI ANALIZY NAUKOWEJ: Interwencje behawioralne są skuteczne w osiąganiu zaplanowanych celów, gdyż podnoszą gotowość płacenia podatków. Rekomendacje naukowców są relatywnie chętnie wdrażane przez decydentów z administracji podatkowej, a zatem interwencje behawioralne w polityce podatkowej stanowią tę formę polityk publicznych opartych na dowodach, która skutecznie zasypuje przepaść zazwyczaj dzielącą naukowe dowody i rzeczywiście wdrażaną politykę publiczną. <WNIOSKI, INNOWACJE, REKOMENDACJE: Polityka oparta na dowodach okazuje się skuteczna tam, gdzie decydentom i naukowcom udaje się wspólnie minimalizować potencjał konfliktu i złożoność w procesie politycznym.
  • Słowa kluczowe:
    • behawioralne polityki publiczne
    • polityka oparta na dowodach
    • polityka podatkowa
    • stosowane nauki behawioralne
  • Dyscyplina: nauki o polityce i administracji
  • 002 a Interwencje behawioralne w polityce podatkowej jako skuteczna polityka oparta na dowodach
  • 003 b 0000-0003-3872-2925
  • 003 a ARTUR WOŁEK (Autor)
  • 004 a Oryginalny artykuł naukowy
  • 006 a Horyzonty Polityki
  • 008 a 2025
  • 009 a 16
  • 010 a 57
  • 011 a 2082-5897
  • 012 a 2353-950X
  • 014 a https://horyzontypolityki.ignatianum.edu.pl/HP/article/view/2907
  • 015 a 401-421
  • 019 a CEL NAUKOWY: Artykuł, posługując się przykładem interwencji na rzecz lepszego wypełniania zobowiązań podatkowych przez podatników (tax compliance), stanowi analizę, jak polityki inspirowane badaniami behawioralnymi wpisują się w aspiracyjny ideał polityki opartej na dowodach i jak udaje się im przezwyciężyć zasadnicze ograniczenia wpisane w istotę tego ideału. PROBLEM i METODY BADAWCZE: Realne możliwości stosowania polityk opartych na dowodach cechują się występowaniem ograniczeń, ale właśnie polityki inspirowane behawioralnie są tą ich wersją, która z powodzeniem może być wprowadzana w życie, nie wywołując większych kontrowersji i osiągając założone cele. PROCES WYWODU: Artykuł najpierw rekonstruuje, w jaki sposób polityki oparte na dowodach zostały utożsamione z dobrymi politykami publicznymi i dlaczego nie mogły spełnić obietnicy bardziej racjonalnej polityki, która za nimi stała. Przyczyną był tu fakt, iż proces polityczny mierzy się nie tylko ze zjawiskiem niepewności, któremu czasem mogą zaradzić lepsze dane, dowody dostarczone przez naukowców. Przede wszystkim jest on procesem podejmowania decyzji w sytuacji wieloznaczności, istnienia wielu konkurencyjnych sposobów rozumienia danego problemu. Polityki oparte na dowodach najczęściej ignorują ten drugi problem, a jego rezultatem jest spór nieusuwalny z procesu tworzenia polityki. Druga część artykułu przedstawia zastosowanie inspiracji behawioralnych w interwencjach na rzecz lepszego wypełniania zobowiązań podatkowych przez podatników. Wreszcie część trzecia analizuje, w jaki sposób działania z zakresu polityki podatkowej oparte na badaniach behawioralnych realizują ideał polityki opartej na dowodach, jak również przedstawia wyjaśnienia ich sukcesu. WYNIKI ANALIZY NAUKOWEJ: Interwencje behawioralne są skuteczne w osiąganiu zaplanowanych celów, gdyż podnoszą gotowość płacenia podatków. Rekomendacje naukowców są relatywnie chętnie wdrażane przez decydentów z administracji podatkowej, a zatem interwencje behawioralne w polityce podatkowej stanowią tę formę polityk publicznych opartych na dowodach, która skutecznie zasypuje przepaść zazwyczaj dzielącą naukowe dowody i rzeczywiście wdrażaną politykę publiczną. <WNIOSKI, INNOWACJE, REKOMENDACJE: Polityka oparta na dowodach okazuje się skuteczna tam, gdzie decydentom i naukowcom udaje się wspólnie minimalizować potencjał konfliktu i złożoność w procesie politycznym.
  • 021 a behawioralne polityki publiczne
  • 021 a polityka oparta na dowodach
  • 021 a polityka podatkowa
  • 021 a stosowane nauki behawioralne
  • 966 a nauki o polityce i administracji
  • 985 a Wydział Pedagogiczny
  • 985 b Instytut Nauk o Polityce i Administracji

2025_art_Wołek_A_Interwencje behawioralne w polityce podatkowej jako skuteczna polityka oparta na dowodach.pdf (482 KB)

  • Licencja: CC BY-ND 4.0
  • Wersja tekstu: Ostateczna opublikowana
  • Dostępność: Publiczny
Pobierz
Repozytorium Akademii Ignatianum w Krakowie, które jest częścią Portalu Pracowniczego zostało zrealizowane w ramach projektu „Program wzmocnienia potencjału dydaktycznego Uczelni na rzecz rozwoju regionalnego” POWR.03.05.00-00-ZR10/18 współfinansowanego ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego.