Spór o naturę ludzką między naturalizmem a antynaturalizmem

Collection
chapter in monograph
Download bibliographic description

Description

  • Title: Spór o naturę ludzką między naturalizmem a antynaturalizmem
  • Author:
  • Access date: 211-228
  • Tytuł monografii: Spory moralne
  • Wydawca: Akademia Ignatianum w Krakowie
  • Rok wydania: 2023
  • Miejsce wydania: kraków
  • URL: https://slownikispoleczne.ignatianum.edu.pl/pliki/spory_moralne_pl.pdf
  • Abstract in Polish: DEFINICJA POJĘCIA: Natura ludzka to istota, czyli zbiór koniecznych i ogólnych cech bytu ludzkiego, odróżniających go od innych gatunków bytów, lub też ta właśnie istota jako źródło i zasada działania. ANALIZA HISTORYCZNA POJĘCIA: W początkach filozofii nie wyod­rębniano problematyki antropologicznej spośród innych zagadnień. Pierwsze koncepcje filozoficzne miały charakter naturalistyczny. Anty­natu­ralizm uwyraźnił się mocniej dopiero za sprawą Platona, uzyskując przewagę pod koniec starożytności i w średniowieczu. W epoce nowożytnej oraz współcześnie dominuje ugruntowane na naukach przyrodniczych naturalistyczne podejście do rozumienia człowieka, choć widoczna jest także obecność i rozwój tradycji antynaturalistycznej. UJĘCIE PROBLEMOWE POJĘCIA: Antynaturalizm i naturalizm jako pojęcia zbiorcze dla odmiennych nurtów, koncepcji i stanowisk filozoficznych w różnym stopniu i zakresie przeciwstawiają się sobie w zależności od tego, co bierze się pod uwagę w rozumieniu natury ludzkiej: istnienie, nośnik, istotę, ciągłość, trwałość, cel czy prawa. REFLEKSJA SYSTEMATYCZNA Z WNIOSKAMI I REKOMENDACJAMI: Spór o naturę ludzką dotyczy możliwości transcendencji człowieka wobec biologicznie pojmowanej natury w zakresie istnienia, poznania, a także pozycji człowieka w rzeczywistości. Spór ten jest wielorako uwikłany w najszerzej rozumiany kontekst społeczny, polityczny, kulturowy i ekonomiczny, pociągając ze sobą poważne konsekwencje teoretyczne i praktyczne.
  • Abstract in English: DEFINITION OF THE TERM: human nature can be understood as the essence of the human being, defined either as a set of necessary and general characteristics that distinguish him from other species of beings, or as the source and principle of man’s action. HISTORICAL ANALYSIS OF THE TERM: In the early days of philosophy, anthropological issues were not separated from other issues. the first philosophical concepts were naturalistic; antinaturalism appeared with Plato and gained popularity in late antiquity and the Middle Ages. In the modern era and today, the naturalistic approach to understanding man, grounded in the natural sciences, dominates, although the presence and development of the antinaturalistic tradition is also pursued. DISCUSSION OF THE TERM: Antinaturalism and naturalism are collective terms for different philosophical approaches, concepts, and positions that oppose each other to varying degrees and extents, depending on which aspect of human nature is taken into account in analyses: existence, carrier, essence, continuity, constancy, purpose, or laws. SYSTEMATIC REFLECTION WITH CONCLUSIONS AND RECOM- MENDATIONS: the dispute over human nature concerns the possibility of man’s transcendence over biologically conceived nature in terms of existence, cognition, and man’s place in reality. this dispute is multifacetedly entangled in the broadly understood social, political, cultural, and economic contexts, which entails serious theoretical and practical consequences
  • Keywords in Polish:
    • antynaturalizm
    • człowiek
    • naturalizm
    • natura ludzka
  • Structure:
    • Wydział Filozoficzny
    • Instytut Filozofii
  • Dyscyplina: filozofia

MARC

  • 002 $a Spór o naturę ludzką między naturalizmem a antynaturalizmem
  • 003 $a PIOTR MAZUR (Autor)
  • 003 $e 0000-0002-6399-8133
  • 003 $f PIOTR DUCHLIŃSKI (Redaktor)
  • 005 $a Rozdział w książce
  • 006 $a 211-228
  • 011 $b https://slownikispoleczne.ignatianum.edu.pl/pliki/spory_moralne_pl.pdf
  • 012 $a Spory moralne
  • 013 $a 2023
  • 014 $c Akademia Ignatianum w Krakowie
  • 015 $a kraków
  • 017 $a 978-83-7614-597-6
  • 021 $a DEFINICJA POJĘCIA: Natura ludzka to istota, czyli zbiór koniecznych i ogólnych cech bytu ludzkiego, odróżniających go od innych gatunków bytów, lub też ta właśnie istota jako źródło i zasada działania. ANALIZA HISTORYCZNA POJĘCIA: W początkach filozofii nie wyod­rębniano problematyki antropologicznej spośród innych zagadnień. Pierwsze koncepcje filozoficzne miały charakter naturalistyczny. Anty­natu­ralizm uwyraźnił się mocniej dopiero za sprawą Platona, uzyskując przewagę pod koniec starożytności i w średniowieczu. W epoce nowożytnej oraz współcześnie dominuje ugruntowane na naukach przyrodniczych naturalistyczne podejście do rozumienia człowieka, choć widoczna jest także obecność i rozwój tradycji antynaturalistycznej. UJĘCIE PROBLEMOWE POJĘCIA: Antynaturalizm i naturalizm jako pojęcia zbiorcze dla odmiennych nurtów, koncepcji i stanowisk filozoficznych w różnym stopniu i zakresie przeciwstawiają się sobie w zależności od tego, co bierze się pod uwagę w rozumieniu natury ludzkiej: istnienie, nośnik, istotę, ciągłość, trwałość, cel czy prawa. REFLEKSJA SYSTEMATYCZNA Z WNIOSKAMI I REKOMENDACJAMI: Spór o naturę ludzką dotyczy możliwości transcendencji człowieka wobec biologicznie pojmowanej natury w zakresie istnienia, poznania, a także pozycji człowieka w rzeczywistości. Spór ten jest wielorako uwikłany w najszerzej rozumiany kontekst społeczny, polityczny, kulturowy i ekonomiczny, pociągając ze sobą poważne konsekwencje teoretyczne i praktyczne.
  • 022 $a DEFINITION OF THE TERM: human nature can be understood as the essence of the human being, defined either as a set of necessary and general characteristics that distinguish him from other species of beings, or as the source and principle of man’s action. HISTORICAL ANALYSIS OF THE TERM: In the early days of philosophy, anthropological issues were not separated from other issues. the first philosophical concepts were naturalistic; antinaturalism appeared with Plato and gained popularity in late antiquity and the Middle Ages. In the modern era and today, the naturalistic approach to understanding man, grounded in the natural sciences, dominates, although the presence and development of the antinaturalistic tradition is also pursued. DISCUSSION OF THE TERM: Antinaturalism and naturalism are collective terms for different philosophical approaches, concepts, and positions that oppose each other to varying degrees and extents, depending on which aspect of human nature is taken into account in analyses: existence, carrier, essence, continuity, constancy, purpose, or laws. SYSTEMATIC REFLECTION WITH CONCLUSIONS AND RECOM- MENDATIONS: the dispute over human nature concerns the possibility of man’s transcendence over biologically conceived nature in terms of existence, cognition, and man’s place in reality. this dispute is multifacetedly entangled in the broadly understood social, political, cultural, and economic contexts, which entails serious theoretical and practical consequences
  • 023 $a antynaturalizm
  • 023 $a człowiek
  • 023 $a naturalizm
  • 023 $a natura ludzka
  • 024 $a anti-naturalism
  • 024 $a human nature
  • 024 $a man
  • 024 $a naturalism
  • 985 $a Wydział Filozoficzny
  • 985 $b Instytut Filozofii
  • 999 $a filozofia

Dublin Core

Files

2023_rozdział_monografii_Mazur_P__Spór_o_naturę_ludzką_Słownik_Spory_moralne_pl.pdf (1.49 MB)

  • Licence: CC BY-ND 4.0
  • Text version: Final published
  • Availability: Published

Download