Czy separacja jest możliwa? Współzależność i autonomia jako podstawowe wymiary rozwoju społeczno-emocjonalnego

Collection
chapter in monograph
Download bibliographic description

Description

  • Title: Czy separacja jest możliwa? Współzależność i autonomia jako podstawowe wymiary rozwoju społeczno-emocjonalnego
  • Author:
  • Access date: 15-37
  • Tytuł monografii: Separacje. Perspektywa rozwojowa i psychoterapeutyczna
  • Wydawca: Uniwersytet Jagielloński w Krakowie
  • Rok wydania: 2024
  • Miejsce wydania: Kraków
  • URL: https://wuj.pl/ksiazka/separacje
  • Abstract in Polish: W artykule zaprezentowano rozumienie rozwoju człowieka w kierunku autonomii i współzależności z perspektywy współczesnej teorii przywiązania. Pokazano też konsekwencje zakłóceń w optymalnym rozwoju dla zdrowia psychicznego i implikacje dla terapii. Perspektywa przywiązania została zestawiona z procesem separacji-indywiduacji w teoriach relacji z obiektem. Teoria przywiązania  pokazuje, że celem rozwoju dziecka jest nabycie zdolności do efektywnego  wchodzenia w relacje współzależności, a posiadanie bliskiej i stabilnej więzi jest  niezbędne do prawidłowego rozwoju człowieka i dla zdrowia psychicznego od  niemowlęctwa aż do śmierci. Autonomiczne funkcjonowanie osoby (zarówno  w dzieciństwie, jak i dorosłości) możliwe jest dzięki jej poczuciu bezpieczeństwa w aktualnych bliskich relacjach oraz uwewnętrznionemu bezpiecznemu wzorcowi więzi. Autonomia nie jest tu tożsama z separacją rozumianą jako wewnętrzne oddzielenie się „ja” od obiektu. Wręcz przeciwnie, formowanie więzi koniecznej dla zdrowego funkcjonowania polega na włączeniu drugiej osoby w reprezentację „ja”. W tej reprezentacji diady jednostka uznaje siebie oraz drugą osobę jako wartą miłości. Skutkuje to tym, że czuje się pewnie, będąc blisko partnera/figury przywiązania, jak i osobno. Mając poczucie bezpieczeństwa, łatwiej jest eksplorować różne możliwości w świecie zewnętrznym. Zatem w bezpiecznej, autonomicznej parze dorośli zachowują balans między niezależnością i połączeniem, podobnie jak w ufnej relacji między dzieckiem a rodzicem obecne są zarówno bliskość, jak i wspieranie jego eksploracji. Kluczowe dla efektywnego funkcjonowania w bliskiej relacji jest właściwe dostrojenie się podmiotów interakcji. Brak wzajemnego dostrojenia się będzie skłaniał do ograniczenia bliskości albo autonomii w bliskich relacjach, co stanowi ryzyko dla zdrowia psychicznego. Teoria przywiązania zmieniła akcenty w rozumieniu celu rozwoju z niezależności na współzależność. Ma to też konsekwencje dla praktyki, w której wspieranie pacjenta/klienta w nabywaniu umiejętności dojrzałego regulowania emocji dokonuje się dzięki wzmacnianiu synchronii i dostrajaniu potrzeb z osobami bliskimi. Liczne podejścia terapeutyczne inspirowane teorią przywiązania starają się polepszać łączność emocjonalną z osobami znaczącymi nie tylko w dzieciństwie, ale też w adolescencji i dorosłości. Celem terapii jest także opracowanie wewnętrznej reprezentacji więzi tak, aby dawała ufny i zintegrowany wzorzec siebie w bliskich relacjach.
  • Abstract in English: The article presents an understanding of human development toward autonomy and interdependence from the perspective of contemporary attachment theory. The implications of disruptions in optimal development for mental health and implications for therapy are also shown. The attachment perspective was contrasted with the process of separation-individuation in object relations theories. Attachment theory shows that the goal of a child’s development is to acquire the ability to effectively enter into interdependent relationships, and having a close and stable bond is essential for proper human development and for mental health  from infancy to death. Autonomous functioning of a person (both in childhood and adulthood) is possible due to his or her sense of security in current close relationships and internalized secure bond model. Autonomy here is not the same as separation understood as an internal separation of the self from the object. Rather, the formation of a bond - necessary for healthy functioning – involves the incorporation of the other person into a representation of the self. In this diad representation, the individual recognizes himself and the other person as worthy of love. This results in feeling secure being close to the partner/attachment figure as well as separately. With a sense of security, it is easier to explore different possibilities in the outside world. Thus, in a secure – autonomous couple, adults maintain a balance between independence and connection, just as in a trusting relationship between a child and parent both closeness and support for the child’s exploration are present. Crucial to effective functioning in a close relationship is proper attunement between the interacting subjects. Lack of mutual adjustment will lead to a reduction in either closeness or autonomy in close relationships, which poses a risk to mental health.Attachment theory has changed the emphasis in understanding the goal of development from independence to interdependence. This also has implications for practice, in which supporting the patient/client in acquiring the ability to regulate emotions in a mature way is accomplished by enhancing synchrony and fine-tuning needs with loved ones. Numerous therapeutic approaches inspired by attachment theory attempt to improve emotional connectivity with significant others not only in childhood, but also in adolescence and adulthood. Therapy also aims to develop an internal representation of the bond so that it yields a trusting and integrated pattern of self in close relationships.
  • Keywords in Polish:
    • autonomia
    • przywiązanie
    • synchronia emocjonalna
    • terapia par i rodzin
  • Structure:
    • Wydział Filozoficzny
    • Instytut Psychologii
  • Dyscyplina: psychologia

MARC

  • 002 $a Czy separacja jest możliwa? Współzależność i autonomia jako podstawowe wymiary rozwoju społeczno-emocjonalnego
  • 003 $a KAMIL JEZIERSKI (Autor)
  • 003 $e 0000-0001-6935-4710
  • 003 $f Katarzyna Morajda (Redaktor)
  • 003 $f Bogusława Piasecka (Redaktor)
  • 005 $a Rozdział w książce
  • 006 $a 15-37
  • 011 $b https://wuj.pl/ksiazka/separacje
  • 012 $a Separacje. Perspektywa rozwojowa i psychoterapeutyczna
  • 013 $a 2024
  • 014 $c Uniwersytet Jagielloński w Krakowie
  • 015 $a Kraków
  • 017 $a 978-83-233-5380-5
  • 021 $a W artykule zaprezentowano rozumienie rozwoju człowieka w kierunku autonomii i współzależności z perspektywy współczesnej teorii przywiązania. Pokazano też konsekwencje zakłóceń w optymalnym rozwoju dla zdrowia psychicznego i implikacje dla terapii. Perspektywa przywiązania została zestawiona z procesem separacji-indywiduacji w teoriach relacji z obiektem. Teoria przywiązania  pokazuje, że celem rozwoju dziecka jest nabycie zdolności do efektywnego  wchodzenia w relacje współzależności, a posiadanie bliskiej i stabilnej więzi jest  niezbędne do prawidłowego rozwoju człowieka i dla zdrowia psychicznego od  niemowlęctwa aż do śmierci. Autonomiczne funkcjonowanie osoby (zarówno  w dzieciństwie, jak i dorosłości) możliwe jest dzięki jej poczuciu bezpieczeństwa w aktualnych bliskich relacjach oraz uwewnętrznionemu bezpiecznemu wzorcowi więzi. Autonomia nie jest tu tożsama z separacją rozumianą jako wewnętrzne oddzielenie się „ja” od obiektu. Wręcz przeciwnie, formowanie więzi koniecznej dla zdrowego funkcjonowania polega na włączeniu drugiej osoby w reprezentację „ja”. W tej reprezentacji diady jednostka uznaje siebie oraz drugą osobę jako wartą miłości. Skutkuje to tym, że czuje się pewnie, będąc blisko partnera/figury przywiązania, jak i osobno. Mając poczucie bezpieczeństwa, łatwiej jest eksplorować różne możliwości w świecie zewnętrznym. Zatem w bezpiecznej, autonomicznej parze dorośli zachowują balans między niezależnością i połączeniem, podobnie jak w ufnej relacji między dzieckiem a rodzicem obecne są zarówno bliskość, jak i wspieranie jego eksploracji. Kluczowe dla efektywnego funkcjonowania w bliskiej relacji jest właściwe dostrojenie się podmiotów interakcji. Brak wzajemnego dostrojenia się będzie skłaniał do ograniczenia bliskości albo autonomii w bliskich relacjach, co stanowi ryzyko dla zdrowia psychicznego. Teoria przywiązania zmieniła akcenty w rozumieniu celu rozwoju z niezależności na współzależność. Ma to też konsekwencje dla praktyki, w której wspieranie pacjenta/klienta w nabywaniu umiejętności dojrzałego regulowania emocji dokonuje się dzięki wzmacnianiu synchronii i dostrajaniu potrzeb z osobami bliskimi. Liczne podejścia terapeutyczne inspirowane teorią przywiązania starają się polepszać łączność emocjonalną z osobami znaczącymi nie tylko w dzieciństwie, ale też w adolescencji i dorosłości. Celem terapii jest także opracowanie wewnętrznej reprezentacji więzi tak, aby dawała ufny i zintegrowany wzorzec siebie w bliskich relacjach.
  • 022 $a The article presents an understanding of human development toward autonomy and interdependence from the perspective of contemporary attachment theory. The implications of disruptions in optimal development for mental health and implications for therapy are also shown. The attachment perspective was contrasted with the process of separation-individuation in object relations theories. Attachment theory shows that the goal of a child’s development is to acquire the ability to effectively enter into interdependent relationships, and having a close and stable bond is essential for proper human development and for mental health  from infancy to death. Autonomous functioning of a person (both in childhood and adulthood) is possible due to his or her sense of security in current close relationships and internalized secure bond model. Autonomy here is not the same as separation understood as an internal separation of the self from the object. Rather, the formation of a bond - necessary for healthy functioning – involves the incorporation of the other person into a representation of the self. In this diad representation, the individual recognizes himself and the other person as worthy of love. This results in feeling secure being close to the partner/attachment figure as well as separately. With a sense of security, it is easier to explore different possibilities in the outside world. Thus, in a secure – autonomous couple, adults maintain a balance between independence and connection, just as in a trusting relationship between a child and parent both closeness and support for the child’s exploration are present. Crucial to effective functioning in a close relationship is proper attunement between the interacting subjects. Lack of mutual adjustment will lead to a reduction in either closeness or autonomy in close relationships, which poses a risk to mental health.Attachment theory has changed the emphasis in understanding the goal of development from independence to interdependence. This also has implications for practice, in which supporting the patient/client in acquiring the ability to regulate emotions in a mature way is accomplished by enhancing synchrony and fine-tuning needs with loved ones. Numerous therapeutic approaches inspired by attachment theory attempt to improve emotional connectivity with significant others not only in childhood, but also in adolescence and adulthood. Therapy also aims to develop an internal representation of the bond so that it yields a trusting and integrated pattern of self in close relationships.
  • 023 $a autonomia
  • 023 $a przywiązanie
  • 023 $a synchronia emocjonalna
  • 023 $a terapia par i rodzin
  • 024 $a attachment
  • 024 $a autonomy
  • 024 $a couples and family therapy
  • 024 $a emotional synchrony
  • 985 $a Wydział Filozoficzny
  • 985 $b Instytut Psychologii
  • 999 $a psychologia

Dublin Core