Prawnonaturalny decyzjonizm? O problematycznym statusie stanu wyjątkowego w filozofii politycznej Leo Straussa

Collection
Article
Download bibliographic description
  • Tytuł: Prawnonaturalny decyzjonizm? O problematycznym statusie stanu wyjątkowego w filozofii politycznej Leo Straussa
  • Autor/Autorzy: PIOTR SAWCZYŃSKI (Autor)
  • Nazwa czasopisma: Horyzonty Polityki
  • Rok: 2025
  • Tom: 16
  • Numer: 57
  • ISSN: 2082-5897
  • e-ISSN: 2353-950X
  • Adres www:: https://horyzontypolityki.ignatianum.edu.pl/HP/article/view/2693
  • Strony od-do: 367-381
  • Abstrakt: CEL NAUKOWY: Celem artykułu jest gruntowne przeanalizowanie tych ustępów Prawa naturalnego w świetle historii, w których Leo Strauss poddaje interpretacji poglądy Arystotelesa na temat stanu wyjątkowego, i wykazanie, że choć Strauss umieszcza swoją interpretację w kontekście prawnonaturalizmu, to ma ona charakter wybitnie decyzjonistyczny, odległy od klasycznego racjonalizmu politycznego, za to zaskakująco bliski teologii politycznej Carla Schmitta. PROBLEM I METODY BADAWCZE: Artykuł jest krytyczną analizą tekstu o charakterze filozoficznym. Jego główna teza zakłada, że choć Strauss w odniesieniu do „problemu teologiczno-politycznego” pozycjonował siebie jednoznacznie po stronie filozoficznego racjonalizmu, to jego poglądy na temat stanu wyjątkowego wskazują, że ukradkiem przemycał on do swojego pisarstwa dyskurs teologii politycznej. PROCES WYWODU: Pierwsza część artykułu służy rekonstrukcji poglądów Straussa na temat istoty klasycznego prawa naturalnego i usytuowaniu w tym kontekście jego wykładni filozofii politycznej Arystotelesa. Druga część jest analizą interpretacji, jakiej Strauss poddaje zagadnienie stanu wyjątkowego w myśli Arystotelesa, a która wyraźnie podważa jego wcześniejsze twierdzenia dotyczące tradycji prawnonaturalnej. Trzecia i ostatnia część artykułu służy natomiast rozważeniu, czy w świetle decyzjonistycznej wykładni stanu wyjątkowego proponowanej przez Straussa zasadne jest mówienie o jego „teologii politycznej” oraz jakie ryzyko wiąże się z interpretacją klasyc WYNIKI ANALIZY NAUKOWEJ: Przeprowadzona analiza ukazuje istotną sprzeczność między twierdzeniami Straussa na temat istoty klasycznego prawa naturalnego a jego interpretacją poglądów Arystotelesa na aplikowalność norm prawa naturalnego w stanach wyższej konieczności. Wyniki analizy pozwalają zakwestionować rzekomo jednoznacznie negatywny stosunek Straussa wobec nowoczesnego decyzjonizmu politycznego i uprawomocniają tezę o obecności śladów dyskursu teologiczno-politycznego w jego filozofii.< WNIOSKI, INNOWACJE, REKOMENDACJE: Poglądy Straussa na temat stanu wyjątkowego problematyzują jego utrwalony wizerunek klasycznego politycznego racjonalisty niechętnego nowoczesnemu pojmowaniu polityczności. Równocześnie pokazują one, że ewentualnych powinowactw Straussa ze Schmittem należy upatrywać nie tylko w ich krytyce liberalizmu, lecz także w wykorzystaniu decyzjonistycznej idiomatyki.
  • Słowa kluczowe:
    • Leo Strauss
    • Arystoteles
    • Carl Schmitt
    • decyzjonizm
    • stan wyjątkowy
  • Dyscyplina: nauki o polityce i administracji
  • 002 a Prawnonaturalny decyzjonizm? O problematycznym statusie stanu wyjątkowego w filozofii politycznej Leo Straussa
  • 003 a PIOTR SAWCZYŃSKI (Autor)
  • 004 a Oryginalny artykuł naukowy
  • 006 a Horyzonty Polityki
  • 008 a 2025
  • 009 a 16
  • 010 a 57
  • 011 a 2082-5897
  • 012 a 2353-950X
  • 014 a https://horyzontypolityki.ignatianum.edu.pl/HP/article/view/2693
  • 015 a 367-381
  • 019 a CEL NAUKOWY: Celem artykułu jest gruntowne przeanalizowanie tych ustępów Prawa naturalnego w świetle historii, w których Leo Strauss poddaje interpretacji poglądy Arystotelesa na temat stanu wyjątkowego, i wykazanie, że choć Strauss umieszcza swoją interpretację w kontekście prawnonaturalizmu, to ma ona charakter wybitnie decyzjonistyczny, odległy od klasycznego racjonalizmu politycznego, za to zaskakująco bliski teologii politycznej Carla Schmitta. PROBLEM I METODY BADAWCZE: Artykuł jest krytyczną analizą tekstu o charakterze filozoficznym. Jego główna teza zakłada, że choć Strauss w odniesieniu do „problemu teologiczno-politycznego” pozycjonował siebie jednoznacznie po stronie filozoficznego racjonalizmu, to jego poglądy na temat stanu wyjątkowego wskazują, że ukradkiem przemycał on do swojego pisarstwa dyskurs teologii politycznej. PROCES WYWODU: Pierwsza część artykułu służy rekonstrukcji poglądów Straussa na temat istoty klasycznego prawa naturalnego i usytuowaniu w tym kontekście jego wykładni filozofii politycznej Arystotelesa. Druga część jest analizą interpretacji, jakiej Strauss poddaje zagadnienie stanu wyjątkowego w myśli Arystotelesa, a która wyraźnie podważa jego wcześniejsze twierdzenia dotyczące tradycji prawnonaturalnej. Trzecia i ostatnia część artykułu służy natomiast rozważeniu, czy w świetle decyzjonistycznej wykładni stanu wyjątkowego proponowanej przez Straussa zasadne jest mówienie o jego „teologii politycznej” oraz jakie ryzyko wiąże się z interpretacją klasyc WYNIKI ANALIZY NAUKOWEJ: Przeprowadzona analiza ukazuje istotną sprzeczność między twierdzeniami Straussa na temat istoty klasycznego prawa naturalnego a jego interpretacją poglądów Arystotelesa na aplikowalność norm prawa naturalnego w stanach wyższej konieczności. Wyniki analizy pozwalają zakwestionować rzekomo jednoznacznie negatywny stosunek Straussa wobec nowoczesnego decyzjonizmu politycznego i uprawomocniają tezę o obecności śladów dyskursu teologiczno-politycznego w jego filozofii.< WNIOSKI, INNOWACJE, REKOMENDACJE: Poglądy Straussa na temat stanu wyjątkowego problematyzują jego utrwalony wizerunek klasycznego politycznego racjonalisty niechętnego nowoczesnemu pojmowaniu polityczności. Równocześnie pokazują one, że ewentualnych powinowactw Straussa ze Schmittem należy upatrywać nie tylko w ich krytyce liberalizmu, lecz także w wykorzystaniu decyzjonistycznej idiomatyki.
  • 021 a Leo Strauss
  • 021 a Arystoteles
  • 021 a Carl Schmitt
  • 021 a decyzjonizm
  • 021 a stan wyjątkowy
  • 966 a nauki o polityce i administracji
  • 985 a Wydział Pedagogiczny
  • 985 b Instytut Nauk o Polityce i Administracji

2025_art_Sawczyński_P_Prawnonaturalny decyzjonizm_O problematycznym statusie stanu wyjątkowego w filozofii politycznej Leo Straussa.pdf (450 KB)

  • Licence: CC BY-ND 4.0
  • Text version: Final published
  • Availability: Public
Download
Repozytorium Akademii Ignatianum w Krakowie, które jest częścią Portalu Pracowniczego zostało zrealizowane w ramach projektu „Program wzmocnienia potencjału dydaktycznego Uczelni na rzecz rozwoju regionalnego” POWR.03.05.00-00-ZR10/18 współfinansowanego ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego.